Τηλεφωνική Γραμμή Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης 10306 για τον κορονοϊό
https://eody.gov.gr/tilefoniki-grammi-psychokoinonikis-ypostirixis-10306-gia-ton-koronoio/?print=print&fbclid=IwAR0Rw0c5HF7egFiAu0Yl-KR-8CydmKgeUS7BI0C04r5qYFg0fm0imB4TWCs
https://eody.gov.gr/tilefoniki-grammi-psychokoinonikis-ypostirixis-10306-gia-ton-koronoio/?print=print&fbclid=IwAR0Rw0c5HF7egFiAu0Yl-KR-8CydmKgeUS7BI0C04r5qYFg0fm0imB4TWCs
Προτάσεις για δημιουργική απασχόληση των παιδιών στο σπίτι
Συνάδελφοι, συναδέλφισσες, αγαπητοί γονείς,
Αυτές οι μέρες είναι δύσκολες για όλους μας!
Είναι μεγάλο το άγχος και η ανασφάλεια για το πότε θα λήξει η «έκτακτη κατάσταση». Είναι μεγάλη η αγωνία για τα βάρη που φορτώνονται στο λαό μας, μια και η κυβέρνηση θέτει ως προτεραιότητα τη στήριξη των μεγάλων επιχειρήσεων! Οι μονόπλευρες εκκλήσεις των κυβερνητικών παραγόντων για «ατομική ευθύνη» δεν μπορούν να κρύψουν τα τεράστια κενά και τις ελλείψεις του Δημόσιου Συστήματος Υγείας.
Δυναμώνουμε τη φωνή μας – Ενισχύουμε την αλληλεγγύη!!
Εμείς οι χιλιάδες εκπαιδευτικοί στα Νηπιαγωγεία, τα Δημοτικά, τα Γυμνάσια και τα Λύκεια όλης της χώρας βιώνουμε μαζί με τους μαθητές μας και τους γονείς τους την αγωνία και την ανασφάλεια για την πρόοδο των παιδιών, γιατί τις επιπτώσεις που θα έχει στα ίδια τα παιδιά το μακρόχρονο κλείσιμο των σχολείων, για τις δυσκολίες που προκύπτουν από την απότομη διακοπή της κοινωνικής συναναστροφής των παιδιών. Πράγματι οι καταστάσεις είναι πρωτόγνωρες.
Με την αίσθηση της ευθύνης και του καθήκοντος, με επίγνωση του παιδαγωγικού μας ρόλου όλες αυτές τις μέρες με κάθε τρόπο θα βρεθούμε δίπλα στους μαθητές μας, θα τους στηρίξουμε σε όλα τα επίπεδα. Άλλωστε αυτό κάναμε όλα τα προηγούμενα δύσκολα χρόνια της κρίσης.
Οι μέρες που είμαστε μέσα στο σπίτι είναι σίγουρα δύσκολες…όμως μπορούν να γίνουν και αρκετά δημιουργικές!
Διαδίδουμε παντού αισιόδοξο μήνυμα!!
Διαβάζουμε ένα καλό βιβλίο, βλέπουμε μια καλή ταινία ή μια ενδιαφέρουσα σειρά στην τηλεόραση, παίζουμε επιτραπέζια παιχνίδια που ακονίζουν το μυαλό, φτιάχνουμε όμορφες κατασκευές…και φυσικά φρεσκάρουμε τα μαθήματά μας..!
Παρακάτω δίνεται μια ενδεικτική λίστα με βιβλία, ταινίες και δημιουργικές δραστηριότητες για αξιοποίηση. Τα βιβλία μπορούν να παραγγελθούν από ηλεκτρονικά καταστήματα ή να ανταλλαχθούν (πάντα τηρώντας τα μέτρα που προτείνουν οι γιατροί) με άλλους γονείς που τα έχουν. Επιμένουμε στο αίτημα για λειτουργία εκπαιδευτικής τηλεόρασης στην οποία μπορούν να προβληθούν οι ταινίες που προτείνουμε και ακόμα περισσότερες.
Βιβλία
Τα βιβλία είναι ανοικτά παράθυρα στον κόσμο. Εμπρός λοιπόν μην διστάζεις καθόλου…..
Αν πάλι βαριέσαι μπορείς να μπεις στην ιστοσελίδα του Ε.ΚΕ.ΒΙ (Εθνικό Κέντρο Βιβλίου) και να ακούσεις από ηθοποιούς να σου διαβάζουν μερικά πολύ ωραία βιβλία …. ή να επισκεφθείς δωρεάν e books από διάφορους εκδοτικούς οίκους.
Όπως και να έχει ΚΑΛΟ ΔΙΑΒΑΣΜΑ!!!!
Για παιδιά προσχολικής αγωγής
- Εκεί που ο ωκεανός συναντά τον ΟΥΡΑΝO, Aδερφοί Φιν
- Το ΕΛΑΦΟΚΑΡΑΒΟ, Σλέιτερ Ντάσκα
- Δάσκαλος σε ρόδες, Μ. Ανδρικοπούλου
- Λέω να πετάξω, Δ. Μπασλάμ
- Μ’ αυτή τη μπάλα παίζουμε όλοι, Βένιγκερ – Θάρλετ
- Ένα +7, Τζ. Ροντάρι
- Μία άλλη μέρα θα νικήσεις εσύ, Μ. Παπαγιάννη
- Μια φορά και ένας μονόκερος, Blue Beatrice
- Το ψηλότερο βουνό βιβλίων στον κόσμο, Ρ. Μπονίγια
- Πώς να κρύψεις ένα λιοντάρι, Έλεν Στίβενς
- Τα παπούτσια των άλλων, Α. Χαλικιά
- Φίλοι στον λόφο, Λ. Σάρα
- Ζαχρά και Νικόλας, Σ. Πανίδου
- Τι μπορείς να κάνεις με μια ιδέα;, Yamada Kobi
- Τι μπορείς να κάνεις με ένα πρόβλημα; Yamada Kobi
- Μαμά, Ντελφόρζ
- Η πόλη που έδιωξε τον πόλεμο, Αντώνης Παπαθεοδούλου
- Ντενεκεδούπολη, Ευγενία Φακίνου
- Το παραμύθι με τα χρώματα, Α. Κυριτσόπουλος
- Ο αλυσοδεμένος ελέφαντας, Χ. Μπουκάι
- Καλημέρα Ειρήνη, Φρόσω Χατόγλου
- Τα μαγικά μαξιλάρια, Ευγένιου Τριβιζά
- Λιχουδοχώρα, Τ. Καζαντζίδου
- Η λιχουδοχώρα αλλάζει, Τ. Καζαντζίδου
- 12 μέρες από τη ζωή του Άη Βασίλη, Ε. Κοντόρα
- Παραμύθια για να σπάτε κέφι, Τζάνι Ροντάρι
- Παραμύθια από το τηλέφωνο, Τζάνι Ροντάρι
- Ο κρεμμυδάκης, Τζάνι Ροντάρι
- Ο κρεμμυδάκης και η παρέα του, Τζάνι Ροντάρι
- Ποιήματα με ζωγραφιές σε μικρά παιδι, Γ. Σεφέρης
- Η ποδηλάτισσα, Οδ. Ελύτης
- άνθρωπος που φύτευε δέντρα, Z. Zιονό
- Τα παπουτσάκια που λένε παραμύθια, Αγγελική Βαρελά
- Το ψηλότερο μπαλκόνι του κόσμου, Ζωή Βαλάση
- Ξύπνα Ντενεκεδούπολη, Ε. Φακίνου
- Έλμερ, ο παρδαλός ελέφαντας, Ντ. Μακ Κι
- Θα σ’ αγαπώ ό, τι κι αν γίνει, Ντέμπι Λιόρι
- Ο κύριος Μπου, Τασούλα Τσιλιμένη
- Το χαρούμενο λιβάδι, Φιλιώ Νικολούδη
- Κι οι ιστορίες μεταναστεύουν, Βαγγέλης Ηλιόπουλος
- Η νύχτα των πυγολαμπίδων, Αλ. Μητσιάλη
- Τα αστέρια που ζήλευαν, Μ. Καρακώστα
- Πού πήγε το φεγγάρι απόψε; Β. Μάστορη
- Το πονεμένο αηδόνι, Μ. Στεφανίδης
- Αχ! Ειρήνη, Γ. Μ. Μαρίνος
- Μη φεύγεις, Μπ. Ρόζεν-Μ. Τσίτας
- Οι τρεις κοσμοναύτες , Ου. Έκο
- Γιατί να είμαι τόσο μικρός; Eun Ju Kim
- Τα φιλαράκια, Μ. Μπλαζεγιόφσκι
- Το παιδί που βρήκε ένα αστέρι, Ρ. Ρώσση-Ζαϊρη
- Μισώ το διάβασμα, Ρ. Μάρσαλ
- Ο μικρός Ντουπ, Ε. Μάρρα
- Η οικογένεια του ήλιου, Λότη Πετροβιτς –Ανδριτσοπούλου
- Το δέντρο που έδινε, Σίλβερστάιν Σελ
- Το γαϊτανάκι, Ζωρζ Σαρρή
- Ο Ναβίντ δεν ήρθε για διακοπές, Πάνος Χριστοδούλου
- Η θαυμαστή ιστορία του ανθρώπου από την αρχή, Τζ.Ροντάρι
- Τα γενέθλια, Ζωρζ Σαρρή
- Τα Χέρια, Ζωρζ Σαρρή
- Οι νικητές, Ζωρζ Σαρή
- Όταν ο ήλιος, Ζωρζ Σαρή
- Ε.Π., Ζώρζ Σαρή
- Ο θησαυρός της Βαγίας, Ζωρζ Σαρή
- Τα στενά παπούτσια, Ζωρζ Σαρή
- Ρωτώ και μαθαίνω, Έλλης Αλεξίου
- Ήθελε να τη λένε κυρία, Έλλη Αλεξίου
- Το Γ’ Χριστιανικό Παρθεναγωγείο, Έλλη Αλεξίου
- Γεια σου, φίλε, συλλογή διηγημάτων
- Ένα – ένα – τέσσερα, Βούλα Μάστορη
- Κάτω από την καρδιά της, Βούλα Μάστορη
- Ψίθυροι αγοριών, Βούλα Μάστορη
- Στο Γυμνάσιο, Βούλα Μάστορη
- Ρεπορτάζ για ένα ζεστό Νοέμβρη, Δημ. Ραβάνη – Ρεντή
- Παιδιά της Αθήνας, Δημ. Ραβάνη – Ρεντή
- Κοντά στις ράγες, Άλκη Ζέη
- Το καπλάνι της βιτρίνας, Άλκη Ζέη
- Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου, Άλκη Ζέη
- Η μωβ ομπρέλα, Άλκη Ζέη
- Ο ψεύτης παππούς, Άλκη Ζέη
- Οι περιπέτειες του Τομ Σόγιερ, Μ. Τουέιν
- Η Κάτι του τελευταίου θρανίου, Μαρία Χαλάσι
- Και η θάλασσα ήταν τόσο κοντά, Ραβάνη Ρεντή
- Οι τρεις σωματοφύλακες, Α. Δουμά
- Το κάλεσμα της άγριας φύσης, Τ. Λόντον
- Ένα δέντρο στην αυλή μας, Μαρούλα Κλιάφα
- Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα, Μ. Λουντέμης
- Ο μικρός πρίγκιπας, Antoine de Saint - Exupéry
- Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες, Ιούλιος Βερν
- Οι περιπέτειες του Χακ Φιν, Mark Twain
- Ο γέρος και η θάλασσα, Ε. Χέμινγουεϊ
- Δον Κιχώτης, Μ. Θερβάντες
- Ο Ρομπέν των δασών
- Οι άθλιοι, Β. Ουγκώ
- To ερωτευμένο σύννεφο, Ν. Χικμέτ
- Το σχολείο, Αρ. Γκαϊντάρ
- Άνθρωπος αυτός ο γίγας, Ιλίν & Σεγκάλ
- Ποιος θα γράψει για τον σκύλο μας, Λότη Πετροβιτς- Ανδριτσοπούλου
- Τρελοβάπορο χωρίς τιμόνι, Γαλατεια Γρηγοριάδου Σουρέλη
- Ο Μικρός δραπέτης Χάρης Σακελλαρίου
- μικρός Νικόλας, Γκ. Ρενέ
- Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα, Μαρκ Χάντον
- Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος, Τ. Λειβαδίτης
- Πρωινό Άστρο, Γ. Ρίτσος
- Ειρήνη, Γ. Ρίτσος
- Κυκλάμινο, Γ. Ρίτσος
- Η Μαρίνα των βράχων, Οδ. Ελύτης
- Η μπαλάντα του κυρ Μέντιου, Κ. Βάρναλης
- Ιθάκη, Κ. Καβάφης
Για μικρά παιδιά
- Τα μυαλά που κουβαλάς
- Το αγόρι και ο κόσμος
- Αζούρ και Ασμάρ
- Σκρουτζ
- Ο μικρός Νικόλας
- Το κόκκινο μπαλόνι
- Το τρίο της Belleville
- Το δέντρο που έδινε
- Ένα δέντρο μια φορά
- Πάντινγκτον 1 και 2
- Up ( Ψηλά στον ουρανό)
- Coco
- Ο μικρός Νικόλας
- Το κόκκινο μπαλόνι
- Το αγόρι με τις ριγέ πιτζάμες
- Η κλέφτρα των βιβλίων
- Το καναρινί ποδήλατο
- Το ημίχρονο του θανάτου
- Ο άνθρωπος που ταπείνωσε τον Χίτλερ
- Ο πόλεμος των κουμπιών
- Η ζωή είναι ωραία
- 400 χτυπήματα
- Τα παιδιά της χορωδίας
- Οικογένεια Μπελιέ
- Ο δικτατορας ΤΣΑΡΛΙ ΤΣΑΠΛΙΝ
- Crouds
- Ο δάσκαλος που άφηνε τα παιδιά να ονειρεύονται
- Τσάρλι Τσάπλιν
- Το άλογο του πολέμου (αντιπολεμικό)
- Newsies (δεν κυκλοφορεί με ελληνικούς υπότιτλους, το έχουμε φτιάξει εμείς και μπορούμε να το στείλουμε / ανεβάσουμε όπου θέλετε)
- Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ο άνθρωπος (YouTube )
- Μια φορά κι έναν καιρό ήταν η επιστήμη (YouTube )
- Ο θαυμαστός κόσμος των ζώων (YouTube)
- Βίντεο που προβλήθηκε στην εκδήλωση για την επίδραση του λαϊκού κινήματος στο ελληνικό ποδόσφαιρο (υπάρχει με αυτόν τον τίτλο στο youtube)
- Παρουσίαση σε ppt της ΟΓΕ για την 8η Μάρτη προς μαθητές
- Φλινστοουνς
- Ο πόλεμος δεν είναι παιχνίδι
- Παραστάσεις Καραγκιόζη on line https://e-didaskalia.blogspot.com/2020/03/karagkiozis.html?m=1
- http://www.mikrosanagnostis.gr/istoria_list.asp (Μικρός αναγνώστης)
- https://www.openbook.gr/mikros-anagnostis/
- Παιδικά παραμύθια και ιστορίες – ebook https://www.helppost.gr/free/ebooks/paidika-paramithia-istories-online/
- Ηλεκτρονικό αναγνωστήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας https://www.youtube.com/watch?v=pHI1m3yTvEE
- Λέω να πετάξω (με αφορμή το βιβλίο) https://www.youtube.com/watch?v=Z5Ira9mqtt0
- https://www.infokids.gr/8-drastiriotites-gia-na-apasxolisete-d/
- http://krokotak.com/
- https://pin.it/4AGb4Nl
- https://pin.it/2FwLtx5
- https://pin.it/SHTZAUf
- https://pin.it/2StHcPB
Εθνικό θέατρο: online
Ιστοσελίδα: (nt-archive.gr)
Ενότητα: παιδικό στέκι
Παιδικές παραστάσεις από το ψηφιοποιημένο αρχείο του. Στα δεξιά κάθε παράστασης εκεί που αναφέρεται το οπτικοακουστικό υλικό θα δείτε και θα επιλέξετε τις δυνατότητες που δίνει η κάθε παράσταση (ήχου και βίντεο).
Εδώ μπορείς να βρεις πολύ ωραίες παραστάσεις παιδικού θεάτρου. Είσαι έτοιμος; Κάνε ένα κλικ και απόλαυσε σπουδαίους ηθοποιούς, και ωραία έργα. Καλή διασκέδαση!!!
- Εθνικό Θέατρο: Παιδική σκηνή
- Αρχείο Εθνικού Θεάτρου – Θίασου
- ΠΗΤΕΡ ΠΑΝ του Τζέιμς Μπάρι από την ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ (2014)
- “Στου Αισώπου τον καιρό” (2012)
- Ο ΜΟΡΜΟΛΗΣ
- Ο Καραγκιόζης Επιστήμονας
- Ο Καραγκιόζης Τραγουδιστής
- Ο Μέγας Αλέξανδρος και το καταραμένο φίδι
- Χτυποκάρδια στο θρανίο
- Ανέβα στη στέγη να φάμε το σύννεφο
- Το σκλαβί
- Οδυσσεβαχ
- Όνειρο καλοκαιρινής νύκτας
Ιστοσελίδα: (archive.ert.gr)
Εικονική περιήγηση σε ονομαστά και περίφημα ΜΟΥΣΕΙΑ
Ο κόσμος των Μουσείων είναι θαυμαστός. Επισκεπτόμαστε τα Μουσεία για να μάθουμε, να γνωρίσουμε αρχαίους πολιτισμούς, επιτεύγματα του ανθρώπινου πολιτισμού, σπουδαία έργα τέχνης. Εδώ θα βρεις ηλεκτρονικές διευθύνσεις από περίφημα, ονομαστά Μουσεία. Κάνοντας κλικ επάνω τους θα ταξιδέψεις στα Μουσεία, μπορείς να περιηγηθείς στις αίθουσές τους και να θαυμάσεις εξαιρετικά εκθέματα. Είσαι έτοιμος; Το ταξίδι μας ξεκινά….
- Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο
- Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
- Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας
- Μουσείο Γουλανδρή
- Βρετανικό Μουσείο Λονδίνο
- Λαογραφικό μουσείο Μετσόβου
- Εικονική περιήγηση στην Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη
- Μουσείο Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού
- Εικονική περιήγηση στην Κνωσό
- Οι Μυκήνες σε τρισδιάστατη αναπαράσταση
- Παρουσίαση της ανασκαφής της Αμφίπολης
- Η Αρχαία Αθήνα σε 3D εντυπωσιακή αναπαράσταση:
- Εικονική περιήγηση στους Δελφούς
- Εικονικό Μουσείο Μέγας Αλέξανδρος
- Το πείραμα του Ερατοσθένη
- Γιατί ο ουρανός είναι μπλε
- Πώς επιπλέουν τα πλοία
- Πώς πετάνε τα αεροπλάνα
- Από τι είναι φτιαγμένο το σύμπαν
- Γιατί κάποια χρώματα φωσφορίζουν
- Η επιστημονική μέθοδος
- Τι είναι ο ήχος
- Τι χρώμα είναι το σύμπαν
- Παγκόσμια θέρμανση και κλιματική αλλαγή: Μύθος ή πραγματικότητα
- Τι είναι η τρύπα του όζοντος
- Γιατί υπάρχουν οι εποχές
- Από τι είναι φτιαγμένο το σύμπαν
- Γιατί έχουμε δίσεκτα έτη
- Τι είναι η ειδική θεωρία της σχετικότητας
- Τι είναι η θερμότητα
Για το Διοικητικό Συμβούλιο
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ H ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΧΟΥΤΑ
*Κλικ πάνω στον πράσινο σύνδεσμο και μετά στον μπλε σύνδεσμο.
ΒΙΝΤΕΟ
https://www.youtube.com/watch?v=FeTB8YshKNY Σχολικός Εκφοβισμός
https://www.youtube.com/watch?v=nAa6BI7ejek Σχολικός Εκφοβισμός
h
https://www.youtube.com/watch?v=3xjER_AgOyc Διαφορετικότητα
https://www.youtube.com/watch?v=qmsCjb05Xk0 Παιδική κακοποίηση
https://www.youtube.com/watch?v=MLZ3ufECZkA Ναι στην επικοινωνία - Όχι στη λεκτική βία 1
https://www.youtube.com/watch?v=eWYLDlqumYg Ναι στην επικοινωνία - Όχι στη λεκτική βία 2
https://www.youtube.com/watch?v=gyzEcIgogFg Παιδική σεξουαλική κακοποίηση
https://www.youtube.com/watch?v=nAa6BI7ejek Σχολικός Εκφοβισμός
h
https://www.youtube.com/watch?v=3xjER_AgOyc Διαφορετικότητα
https://www.youtube.com/watch?v=qmsCjb05Xk0 Παιδική κακοποίηση
https://www.youtube.com/watch?v=MLZ3ufECZkA Ναι στην επικοινωνία - Όχι στη λεκτική βία 1
https://www.youtube.com/watch?v=eWYLDlqumYg Ναι στην επικοινωνία - Όχι στη λεκτική βία 2
https://www.youtube.com/watch?v=gyzEcIgogFg Παιδική σεξουαλική κακοποίηση
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Χρήσιμες Συμβουλές για ενίσχυση της Μνήμης σε Παιδιά με Διάσπαση Προσοχής και Μαθησιακές Δυσκολίες
Πολλές φορές τα παιδιά με Διαταραχή Ελειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ) και Μαθησιακές Δυσκολίες (ΜΔ) δυσκολεύονται να ανακαλέσουν πληροφορίες που έχουν διδαχθεί.Παρακάτω αναφέρουμε διάφορους τρόπους ενίσχυσης της μνήμης των παιδιών με ΔΕΠ-Υ και ΜΔ :
1. Εμπλουτίζουμε και “ζωντανεύουμε” τις εικόνες των πληροφοριών που πρέπει να απομνημονευθούν.
Εμπλουτίζουμε τις εικόνες με υπερβολή, συναίσθημα, δράση, χρώμα: όσο πιο έντονες τόσο πιο εύκολη γίνεται η απομνημόνευσή τους.Όσον αφορά την διδασκαλία της ορθογραφίας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την “εικονογραφική μέθοδο”
2. Ενημερώνουμε το μαθητή ότι πρόκειται να του δώσουμε πολύ σημαντικές πληροφορίες.
Του τονίζουμε τι πρέπει να προσέξει με εντολές ή μαρκαδόρους, post-it κτλ.
3. Χρησιμοποιούμε ευρηματικά ακρωνύμια ή ακροστιχίδες που αποτελούν μνημονικούς κανόνες.
Ένα από τα πιο γνωστά είναι φτιαγμένο από τα ονόματα των ιδρυτών της Φιλικής Εταιρείας (Εμμανουήλ Ξάνθο, Νικόλαο Σκουφά, Αθανάσιο Τσακάλωφ): "Ξανθό Τσακάλι με Σκούφο στο κεφάλι".
4. Προσαρμόζουμε τη διδασκαλία στα ενδιαφέροντα και τις εμπειρίες του μαθητή.
Του θυμίζουμε τραγούδια σχετικά με το μάθημα ή εφευρίσκουμε τραγούδια , χρησιμοποιούμε βόλους ή παιχνίδια που του αρέσουν για να του περιγράψουμε τις μαθηματικές έννοιες και πράξεις ή προβλήματα.
5. Ενισχύουμε όσες περισσότερες αισθήσεις μπορούμε.
Εάν μαθαίνει τα γράμματα ή ορθογραφία του δίνουμε απτικά ερεθίσματα: γράφει με το δάχτυλο σε άμμο, σε αφρό, ακολουθεί γραμμές και φτιάχνει γράμματα σχηματικά με διαφορετικά υλικά όπως πλαστελίνη κτλ.
6. Δραματοποιούμε και Δραστηριοποιούμαστε.
Κάνουμε παιχνίδια ρόλων με τις εξιστορήσεις που το δυσκολεύουν στο μάθημα της ιστορίας, των θρησκευτικών πχ. κρεμούμε καρτέλα που γράφει “Θεοί του Ολύμπου" στην πόρτα του δωματίου του και μοιράζουμε τους ρόλους, φτιάχνουμε το σκηνικό και δραματοποιούμε κάνοντας ερωτήσεις και αναφέροντας πληροφορίες.
7. Κάνουμε χρήση ρυθμού και μελωδίας για να διδάξουμε σειρές και αλληλουχίες.
Βοηθούμε την απομνημόνευση οποιασδήποτε λίστας (νομοί, προπαίδεια κλπ) χρησιμοποιώντας ρυθμό ή ακόμα και ποιήματα.
8.Χιούμορ!
Όταν μαθαίνουμε άγνωστες λέξεις απλώς τις συσχετίζουμε με κάτι αστείο, ένα σκηνικό, μία άλλη λέξη, μία εμπειρία.
9. Συνεργαζόμαστε με το δάσκαλο.
Βρίσκουμε τι από όλα βοηθά το παιδί και ζητούμε από τον δάσκαλο να κάνει χρήση των συγκεκριμένων κανόνων μνήμης που βλέπουμε ότι βοηθούν Συζητάμε μαζί του.
10. Στο τέλος του μαθήματος ζητούμε από το παιδί να αναφέρει αυτά που θυμάται.
Ζητούμε να το κάνει όσο πιο γρήγορα μπορεί!
11.Παρατήρηση.
Παρατηρούμε το μαθητή, προσέχουμε ποιες τεχνικές μνήμης χρησιμοποιεί ήδη το παιδί και τις ενισχύουμε.Επεκτείνουμε τα κόλπα που βοηθούν το μαθητή όπου επιτρέπεται.
Κιρκινέζη Γαλήνη - Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής
1. Εμπλουτίζουμε και “ζωντανεύουμε” τις εικόνες των πληροφοριών που πρέπει να απομνημονευθούν.
Εμπλουτίζουμε τις εικόνες με υπερβολή, συναίσθημα, δράση, χρώμα: όσο πιο έντονες τόσο πιο εύκολη γίνεται η απομνημόνευσή τους.Όσον αφορά την διδασκαλία της ορθογραφίας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την “εικονογραφική μέθοδο”
2. Ενημερώνουμε το μαθητή ότι πρόκειται να του δώσουμε πολύ σημαντικές πληροφορίες.
Του τονίζουμε τι πρέπει να προσέξει με εντολές ή μαρκαδόρους, post-it κτλ.
3. Χρησιμοποιούμε ευρηματικά ακρωνύμια ή ακροστιχίδες που αποτελούν μνημονικούς κανόνες.
Ένα από τα πιο γνωστά είναι φτιαγμένο από τα ονόματα των ιδρυτών της Φιλικής Εταιρείας (Εμμανουήλ Ξάνθο, Νικόλαο Σκουφά, Αθανάσιο Τσακάλωφ): "Ξανθό Τσακάλι με Σκούφο στο κεφάλι".
4. Προσαρμόζουμε τη διδασκαλία στα ενδιαφέροντα και τις εμπειρίες του μαθητή.
Του θυμίζουμε τραγούδια σχετικά με το μάθημα ή εφευρίσκουμε τραγούδια , χρησιμοποιούμε βόλους ή παιχνίδια που του αρέσουν για να του περιγράψουμε τις μαθηματικές έννοιες και πράξεις ή προβλήματα.
5. Ενισχύουμε όσες περισσότερες αισθήσεις μπορούμε.
Εάν μαθαίνει τα γράμματα ή ορθογραφία του δίνουμε απτικά ερεθίσματα: γράφει με το δάχτυλο σε άμμο, σε αφρό, ακολουθεί γραμμές και φτιάχνει γράμματα σχηματικά με διαφορετικά υλικά όπως πλαστελίνη κτλ.
6. Δραματοποιούμε και Δραστηριοποιούμαστε.
Κάνουμε παιχνίδια ρόλων με τις εξιστορήσεις που το δυσκολεύουν στο μάθημα της ιστορίας, των θρησκευτικών πχ. κρεμούμε καρτέλα που γράφει “Θεοί του Ολύμπου" στην πόρτα του δωματίου του και μοιράζουμε τους ρόλους, φτιάχνουμε το σκηνικό και δραματοποιούμε κάνοντας ερωτήσεις και αναφέροντας πληροφορίες.
7. Κάνουμε χρήση ρυθμού και μελωδίας για να διδάξουμε σειρές και αλληλουχίες.
Βοηθούμε την απομνημόνευση οποιασδήποτε λίστας (νομοί, προπαίδεια κλπ) χρησιμοποιώντας ρυθμό ή ακόμα και ποιήματα.
8.Χιούμορ!
Όταν μαθαίνουμε άγνωστες λέξεις απλώς τις συσχετίζουμε με κάτι αστείο, ένα σκηνικό, μία άλλη λέξη, μία εμπειρία.
9. Συνεργαζόμαστε με το δάσκαλο.
Βρίσκουμε τι από όλα βοηθά το παιδί και ζητούμε από τον δάσκαλο να κάνει χρήση των συγκεκριμένων κανόνων μνήμης που βλέπουμε ότι βοηθούν Συζητάμε μαζί του.
10. Στο τέλος του μαθήματος ζητούμε από το παιδί να αναφέρει αυτά που θυμάται.
Ζητούμε να το κάνει όσο πιο γρήγορα μπορεί!
11.Παρατήρηση.
Παρατηρούμε το μαθητή, προσέχουμε ποιες τεχνικές μνήμης χρησιμοποιεί ήδη το παιδί και τις ενισχύουμε.Επεκτείνουμε τα κόλπα που βοηθούν το μαθητή όπου επιτρέπεται.
Κιρκινέζη Γαλήνη - Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής
Η οργάνωση της προσωπικότητας του παιδιού
(Παιδαγωγική ομιλία του εκπαιδευτικού του σχολείου μας Θεόδωρου Δαβίλλα)
Πριν περάσουμε για να ερευνήσουμε τους μηχανισμούς μέσα από τους οποίους επιτυγχάνεται η σωστή και ολοκληρωμένη οργάνωση της προσωπικότητας του παιδιού , πρέπει αναγκαία πρώτα να ξεκαθαρίσουμε τους στόχους που έχει ο καθένας για το παιδί του.
Κύριος στόχος για τον οποίον πρέπει όλοι να εργαστούμε είναι η Ψ Υ Χ Ι Κ Η Υ Γ Ε Ι Α !!!
Ψυχική υγεία εννοούμε την πλήρη ανάπτυξη ολόκληρης της προσωπικότητας του παιδιού.Η ψυχική υγιεινή είναι η προσπάθεια διατήρησης της ψυχικής υγείας και η πρόληψη ψυχικών και συγκινησιακών διαταραχών.Ο ορισμός αυτός είναι ανάλογος μ΄ αυτόν που χρησιμοποιούμε για τη σωματική υγεία.΄Όταν μιλάμε για σωματική υγεία εννοούμε ότι όλες οι λειτουργίες και τα όργανα του σώματος πρέπει να δουλεύουν πλήρως και σωστά.Το ίδιο συμβαίνει και με τη συνολική προσωπικότητα.
Η φύση έχει προικίσει το παιδί μ΄ ένα μεγάλο αριθμό δυνατοτήτων, ικανοτήτων και σχημάτων συμπεριφοράς και νοημοσύνης. Έτσι στόχος μας σαν γονιών θα πρέπει να είναι , αφού πρώτα ερευνήσουμε και ανιχνεύσουμε τον εσωτερικό τους κόσμο και αντιληφθούμε όλες αυτές τις ικανότητες και δυνατότητες που έχουν , να τους δώσουμε την μεγαλύτερη δυνατή ευκαιρία για να τις αναπτύξουν και να τις χρησιμοποιήσουν στην μετέπειτα ζωή τους. Αλλά δεν φτάνει μόνο αυτό. Όπως συμβαίνει και με το σώμα, οι λειτουργίες και οι ικανότητες αυτές πρέπει να συντονιστούν και να εναρμονιστούν για να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά. Κάθε παιδί που έρχεται σ΄ αυτόν τον κόσμο είναι ξεχωριστό. Και χάρη σ΄ αυτήν την διαφοροποίησή του μπορεί να κάνει ακριβώς τη δική του ξεχωριστή συνεισφορά στην κοινωνία στην οποία ανήκει, διαιωνίζοντας έτσι το "κοινωνικό γίγνεσθαι".
Η φύση και η ποιότητα των ιδανικών και των σχημάτων συμπεριφοράς που υιοθετεί ένα παιδί, έχοντάς τες ως καθοδηγητικές αρχές στην μετέπειτα πορεία του στη ζωή , καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό, όχι μόνο την ηθική του , αλλά και την ψυχική του υγεία και τη μελλοντική του ευτυχία.
Η διαδικασία της οργάνωσης της προσωπικότητας πραγματοποιείται σε 4 σαφώς διαχωρισμένα στάδια:
1) Τη φάση της Μίμησης
2) Τη φάση της Υποβολιμότητας
3) Τη φάση της Ταύτισης
4) Τη φάση του Ιδανικού του Εγώ.
Α) Η Μίμηση στο παιδί είναι όταν επαναλαμβάνει τις πράξεις των άλλων , ιδιαίτερα των γονιών του. Αν ο γονιός φέρεται με κακία, το ίδιο θα κάνει και το παιδί. Αν φέρεται με καλοσύνη και το παιδί θα έχει την καλοσύνη του
Β) Η Υποβολιμότητα πηγαίνει πιο μακριά.Σημαίνει ότι το παιδί αντιγράφει, όχι μόνο τις πράξεις των άλλων , αλλά και τις διαθέσεις , τα συναισθήματα και τις ιδέες αυτών που ζουν μαζί του.
Γ) Στην Ταύτιση το παιδί προχωρεί ακόμα πιο πέρα: ενσωματώνει ολόκληρη την προσωπικότητα του άλλου.Παριστάνει το άλλο άτομο τόσο καλά που η δική του προσωπικότητα απορροφάται μέσα στην προσωπικότητα του άλλου.Για την στιγμή εκείνη ε ί ν α ι πραγματικά αυτό το άλλο άτομο.
δ) Στη φάση του Ιδανικού του Εγώ το παιδί , που έχει ήδη ενσωματώσει την προσωπικότητα εκείνων με τους οποίους έχει ταυτιστεί , υιοθετεί τώρα τις αρχές τους σαν δικές του.Έτσι έχει μια καθοδηγητική αρχή μέσα στη δική του
προσωπικότητα και μ΄ αυτήν ρυθμίζει τη ζωή και τη συμπεριφορά του.
Θα σας εξηγήσω με παράδειγμα τις 4 αυτές φάσεις και τις διαφορές τους.
Ένα αγόρι βγαίνει έξω βόλτα με τον πατέρα του. Ένας σκύλος ορμάει απο κάποιο στενό και του γαβγίζει.Ο πατέρας μένει ψύχραιμος και ήρεμος , οπότε και το παιδί μιμείται το φέρσιμο του πατέρα του και μένει κι αυτό ήρεμο.
Αυτό είναι η Μίμηση.
Αλλά εδώ δεν έχουμε μόνο μίμηση της πράξης.Το παιδί αντιγράφει και τη διάθεση του πατέρα του, την ψυχική του στάση, την ηρεμία του.
Αυτό είναι η Υποβολιμότητα.
Στο επόμενο στάδιο το παιδί πηγαίνει πιο μακριά και υιοθετεί την προσωπικότητα του πατέρα του λέγοντας:"Είμαι γενναίος σαν τον πατέρα".
Αυτό είναι η Ταύτιση.
Τελευταίο έρχεται το στάδιο του Ιδανικού του Εγώ.Το παιδί ξεχνάει μεν τον πατέρα του , αλλά κρατάει το ιδανικό και λέει:"Είμαι γενναίος".Τώρα πια έχει ενσωματώσει στη δική του προσωπικότητα μια αρχή θάρρους για τον ίδιο του τον εαυτό, ξέχωρα από τον πατέρα του. Πολλές φορές μάλιστα , έχοντας υιοθετήσει την αρχή αυτή, μπορεί να στραφεί και να κατακρίνει τον πατέρα του από τον οποίο έχει πάρει την αρχή αυτή, κατηγορώντας τον πως δεν είναι γενναίος.
"Α! Φοβήθηκες! " μπορεί να του πει.
Τα παιδιά τις συνηθίζουν τέτοιες κριτικές προς έκπληξη των γονιών τους. Λένε: "Δεν είπες ευχαριστώ" και " Δεν σκούπισες τα πόδια σου όταν μπήκες". Δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να εφαρμόζουν τις αρχές που πήραν από τους γονείς τους, πάνω στους ίδιους τους γονείς τους, που φυσικά δεν μπορούν και δεν πρέπει να πουν τίποτε.Είναι προτιμότερο να παραδεχτούν το λάθος τους.
Ας ερευνήσουμε τώρα μία μία τις φάσεις λεπτομερέστερα.
ΜΙΜΗΣΗ
Ένα από τα ισχυρότερα και πιο βαθιά ένστικτα του παιδιού, που το βοηθούν να προσαρμοστεί στη ζωή. Είναι μια έμφυτη τάση. το παιδί δε διδάσκεται να μιμείται, το κάνει φυσιολογικά. Το ίδιο κάνουν και πολλά ζώα: το μικρό αγριοκούνελο δε φοβάται τους ανθρώπους- το βάζει στα πόδια μιμούμενο απλώς τη μητέρα του, ο παπαγάλος μιμείται την ανθρώπινη φωνή. Η κλίση λοιπόν είναι έμφυτη , αλλά το τι θα μιμηθεί αναμφισβήτητα εξαρτάται από τις περιβαλλοντικές επιδράσεις. Η μίμηση αρχίζει πολύ νωρίς να εμφανίζεται, λίγες εβδομάδες μετά τη γέννηση. Όταν ένα μωρό αρχίζει να κλαίει στην κούνια του, το διπλανό του το μιμείται και η αίθουσα των βρεφών στο μαιευτήριο σύντομα μετατρέπεται σε "Μέγαρο Μουσικής". Μεγαλώνοντας το παιδί σιγά-σιγά εμφανίζει πολλά μιμητικά στοιχεία που είναι παρμένα κυρίως από το στενό του περιβάλλον (γονείς, συγγενείς, δάσκαλοι, φίλοι ) όσον αφορά τον τρόπο έκφρασης, κινητικής και λεκτικής, τον τρόπο συμπεριφοράς, τον τρόπο αντιμετώπισης ή απάντησης στα διάφορα ερεθίσματα που δέχεται καθημερινά. Μιμείται κυρίως λοιπόν τις πράξεις προσώπων που τα αγαπά πολύ, που τα θαυμάζει.
Στην ευαίσθητη ηλικία από τη στιγμή της γέννησης μέχρι την εφηβεία κινείται ως ένα ιδιόρρυθμο αντιγραφικό μηχάνημα. Αντιγράφει και καταγράφει και την παραμικρή κίνηση στην συμπεριφορά μας. Το βλέπουμε να μιμείται ακόμα και πολύπλοκες εκδηλώσεις.μας.Πώς οδηγεί ο μπαμπάς ή το πώς καπνίζει... , πώς περπατά η μαμά, τον τόνο της φωνής τους κ.λ.π. Όλες οι γνώσεις του , η αγωγή του, η συμπεριφορά του, οφείλεται στο παράδειγμά μας. Αν οι πράξεις μας και γενικά το πώς συμπεριφερόμαστε, ακολουθούν το σωστό δρόμο, τότε και τα παιδιά μας θα επηρεάζονται συνεχώς θετικά. Αν όμως πραγματοποιηθεί το αντίθετο τότε τα αποτελέσματα θα είναι αρνητικά. Μπορεί να ζητούμε με λόγια από το παιδί μας να μη λέει ψέματα, να μην κλέβει, να είναι φιλόπονο, δίκαιο, ευγενικό, καθαρό, υπομονετικό, αισιόδοξο, υπάκουο, τίμιο, θαρραλέο, επίμονο κ.λ.π.
Πώς όμως θα το διδάξουμε αυτά και θα το βοηθήσουμε να γίνουν κτήμα του όλες αυτές οι αρετές, αν με το παράδειγμά μας διδάσκουμε τ΄ αντίθετα; Πώς θα διδαχθεί το παιδί μας την ειλικρίνεια όταν το στέλνουμε να πει σε κάποιον ανεπιθύμητο επισκέπτη πως δεν είμαστε εδώ; Όταν μπροστά του λέμε στον εισπράκτορα ψεύτικη ηλικία για να μην πληρώσει εισιτήριο; Πώς θα του διδάξουμε την ευγένεια, την αγάπη και τον σεβασμό, όταν επιμένουμε να κάθεται το παιδί μας στο λεωφορείο ή στο τρένο "επειδή πλήρωσε εισιτήριο" , τη στιγμή που δίπλα μας δεν αντέχει να σταθεί στα πόδια του ένας ηλικιωμένος; Πώς θα επιμένουμε να είναι εργατικό, όταν με την αρνητική στάση μας προς κάθε μορφή εργασίας, το παροτρύνουμε ουσιαστικά για το αντίθετο; Πώς του ζητούμε να είναι υπομονετικό και αισιόδοξο όταν εμείς είμαστε νευρικοί και απαισιόδοξοι;
Το ωραιότερο κήρυγμα δεν βοηθά σε τίποτε το παιδί όταν εμείς-τα πρόσωπα που αγαπά και που θαυμάζει - έχουμε συνήθειες αντίθετες απ΄ αυτές που θέλουμε να του μεταδώσουμε.
Η βιολογική αξία της μιμητικής ικανότητας είναι μεγάλη. Όπως και τα εξαρτημένα αντανακλαστικά, η μίμηση επιτρέπει στο παιδί να αποκτήσει τρόπους προσαρμογής στη ζωή για τους οποίους δεν έχει έμφυτη ή κληρονομική δυνατότητα. Η μίμηση όμως είναι μια μέθοδος πολύ πιο προχωρημένη από τα εξαρτημένα αντανακλαστικά. Για να σχηματίσει ένα εξαρτημένο αντανακλαστικό το παιδί πρέπει πρώτα να περάσει από την εμπειρία-πρέπει π.χ. να καεί πρώτα για να μάθει ν΄αποφεύγει τη φωτιά και κάνοντάς το αυτό μπορεί να πάθει κακό. Στη μίμηση δε χρειάζεται να περάσει από καμιά τέτοια εμπειρία , αλλά να κάνει κατευθείαν ό,τι κάνουν οι γονείς του-όταν τη βλέπει να την αποφεύγει.Με τον τρόπο αυτόν το παιδί εμπλουτίζεται με απαραίτητα στοιχεία για την αποφυγή ή αντιμετώπιση διαφόρων κινδύνων. Επίσης μαθαίνει πώς να φτιάχνει διάφορα πράγματα. Βλέποντας τη στάση των γονιών του απέναντι στους άλλους , μαθαίνει κοινωνικούς τρόπους. Έτσι χάρη στην μίμηση το παιδί αποκτά σωστούς μηχανισμούς αντίδρασης και προσαρμογής στη ζωή.
Ένα από τα πιο σπουδαία τέλος αποκτήματα που κερδίζει είναι ο λόγος. Η σωστή άρθρωση, ο σωστός ήχος, η σωστή έκφραση που το ακολουθεί συνέχεια στο σπίτι ή στο σχολείο το ωθεί μιμητικά να μάθει να μιλά σωστά.
Η μίμηση είναι ασυνείδητη διαδικασία, γι΄ αυτό και το παιδί ακολουθεί τη φυσική του κλίση.Έτσι αν προσπαθήσουμε ηθελημένα να κάνουμε ένα παιδί να μας μιμηθεί σε κάποια πράξη, κατά πάσα πιθανότητα θα θυμώσει και ίσως αρνηθεί. Θα το κάνει όμως αν δεν του το πούμε.Δεν είναι πείσμα από τη μεριά του,απλώς επειδή όπως προείπα είναι βασικά ασυνείδητη διαδικασία, η προσπάθειά μας να την κάνουμε συνειδητή μπερδεύει το παιδί.
Η μίμηση είναι μια πολύτιμη διαδικασία που συνεχίζεται σ΄ ολόκληρη τη ζωή.
Δεν μπορούμε σ΄ όλα τα ζητήματα να οδηγηθούμε από την προσωπική μας πείρα και ν΄ αποφασίσουμε ποια είναι η σωστότερη λύση. Έτσι ένα πολύ ισχυρό κίνητρο των πράξεών μας είναι το "Έτσι κάνουν όλοι!" Οι μόδες μας, οι κοινωνικές μας συνήθειες , οι παραδόσεις και η ηθική μας εξαρτώνται απ΄ αυτήν σε μεγάλο βαθμό. Θα πρέπει λοιπόν ν΄ αφήσουμε κάθε ελευθερία στη φυσική κλίση του παιδιού να μιμείται , προσέχοντας όμως τις εικόνες και του τύπους ανθρώπων που προσλαμβάνει με την αντίληψή του σαν είδωλα προς μίμηση , καθώς και το τι παραδείγματα θα αποτελέσουμε γι΄ αυτό εμείς οι ίδιοι.
ΥΠΟΒΟΛΙΜΟΤΗΤΑ
Εδώ το παιδί υιοθετεί τις διαθέσεις, τα συναισθήματα και τις στάσεις των ανθρώπων που το περιβάλλουν. Ακριβώς όπως στη βρεφική ηλικία που το παιδί εξαρτάται σωματικά από τους γύρω του σε ό,τι αφορά την τροφή, τη θερμότητα και την ασφάλειά του, τώρα αρχίζει και εξαρτάται ψυχικά και συγκινησιακά από τους άλλους. Αν η μητέρα είναι ευέξαπτη και το παιδί θα γίνει ευέξαπτο. Αν είναι ανήσυχη , θα διαισθανθεί το άγχος της και θα είναι κι αυτό ανήσυχο. Αν η μητέρα είναι ήρεμη και ήσυχη, έτσι θα είναι και το παιδί. Αν ο πατέρας είναι δεσποτικός και τυραννικός, το παιδί θα τον μιμηθεί και θα γίνει κι αυτό τυραννικό, θα κακομεταχειρίζεται όσους είναι πιο αδύναμοι. Αν ο πατέρας είναι κυνικός και υπεροπτικός το παιδί θα δείχνει περιφρόνηση για τους άλλους. Αν ο πατέρας είναι γενναιόδωρος και αλτρουϊστής, το παιδί παρά ίσως τις αντίθετες φυσικές του τάσεις, θα μοιράζεται τα πράγματά του με τους άλλους και θα τους υπολογίζει,
Στο Μπλιτς του Λονδίνου, στη διάρκεια του πολέμου, διαπιστώθηκε ότι τα παιδιά δεν φοβόντουσαν τον πραγματικό κίνδυνο αλλά ότι ένιωθαν φόβο σε δύο περιπτώσεις:α)στην περίπτωση του χωρισμού από την μητέρα και β)στην περίπτωση που η μητέρα έδειχνε άγχος. Αν , κατά την διάρκεια βομβαρδισμού, η μητέρα έμενε ψύχραιμη και ήρεμη, το παιδί επηρεαζόταν από την διάθεσή της και δεν έδειχνε φόβο.
Τη φάση της υποβολιμότητας μπορεί εύκολα να τη διαπιστώσει ένας γονιός ή ένας δάσκαλος, όπως στην ακόλουθη περίπτωση. Ένα παιδί τσουλούσε ένα καρότσι στον κήπο και το έφερε στο σαλόνι περνώντας το από την μπαλκονόπορτα. Παίρνοντας έναν τόνο αυταρχικό ο πατέρας του είπε:"Βγάλε το έξω αυτό το καρότσι! ". Το παιδί πείσμωσε και δεν έδειξε να θέλει να υπακούσει στην εντολή του πατέρα του. Τότε ο πατέρας άλλαξε τον τόνο της φωνής του και του είπε:" Αυτό το καρότσι είναι πολύ βρώμικο και δεν πιστεύω να θέλεις να το φέρεις μέσα σ΄ ένα τόσο ωραίο και καθαρό δωμάτιο! " Το παιδί είπε ήρεμα:" Όχι!", έκανε μεταβολή και πήρε το καρότσι.
Αυτό ήταν ένα παράδειγμα πραγματικής υποβολιμότητας. Όταν ο πατέρας φαινόταν θυμωμένος, η διάθεσή του μεταδόθηκε στο παιδί γι΄ αυτό και πείσμωσε. Όταν τον είδε συμφιλιωτικό φέρθηκε κι αυτό το ίδιο. Μερικοί μπορούν να το θεωρούν αυτό σαν αποτέλεσμα λογικού συλλογισμού, αλλά δεν είναι.Το παιδί δεν έδινε δεκάρα για το χαλί. Αυτό που το έκανε να πάρει το καρότσι του πίσω ήταν ο τόνος της φωνής του πατέρα κι όχι τόσο ο συλλογισμός. Απόδειξη ότι αν του εξηγούσε τους λόγους με θυμωμένη φωνή το πείσμα στο παιδί πάλι θα ήταν το ίδιο. Οπωσδήποτε βέβαια δεν πρέπει να περιμένουμε ότι θα βρούμε την υποβολιμότητα να υπάρχει στον ίδιο βαθμό σε όλα τα παιδιά. Αυτό συμβαίνει γιατί πολλά παιδιά έχουν δεχθεί λαθεμένη πειθαρχία σε ευάλωτες προηγούμενες φάσεις της ζωής τους.Έτσι είναι ήδη επιθετικά, συνεχώς επαναστατούν δηλ. είναι τα λεγόμενα "δύσκολα παιδιά" . Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να χάνεται η συμβολή που θα πρόσφερε η φάση , που αναλύουμε τώρα, στην προσωπικότητά τους. Κι αυτή την απώλεια την πληρώνει το ίδιο ή οι γονείς του αργότερα.
Η υποβολιμότητα είναι μια ασυνείδητη διαδικασία. Το παιδί δε συνειδητοποιεί ότι παίρνει τις διαθέσεις και τις ιδέες των γονιών του ή των δασκάλων του, τις παίρνει αυτοματικά. Αυτό γίνεται γιατί η υποωολιμότητα είναι μια λειτουργία των υποφλοιωδών κέντρων του εγκεφάλου, ενώ ο ανώτερος φλοιός ασχολείται με το συλλογισμό και την κριτική.
Η υποσυνείδητη φύση της υποβολιμότητας είναι κάτι που αξίζει να το θυμόμαστε γονείς και δάσκαλοι, γιατί το να υποβάλλεις κάτι συχνά είναι πολύ πιο αποτελεσματικό από το να διδάσκεις.
Προσέξτε τα ακόλουθα παραδείγματα:
α) Την τελευταία ώρα, όταν εργαζόμουν σε κάποιο ιδιωτικό σχολείο, πριν σχολάσουμε, όλες οι τάξεις κάναμε προσευχή.
Κάθε φορά που κάναμε προσευχή στην Α΄ τάξη, στεκόμουν απέναντι στα παιδιά μου. Κάποιες φορές αντιλήφθηκα πως μερικά παιδιά έδειχναν μεγάλη ανυπομονησία στο να φύγουν, άλλα χάζευαν κ.λ.π.Μια μέρα λοιπόν όταν ήρθε η ώρα της προσευχής, δε στάθηκα απέναντί τους αλλά λοξά, για να μπορώ και να τα βλέπω αλλάα βλέπω την εικόνα του Ιησού Χριστού. Σήκωσα το κεφάλι μου και κοίταξα γεμάτος κατάνυξη το Πρόσωπό του. Ένωσα τα χέρια μου και κλείνοντας τα μάτια μου, κατέβασα το κεφάλι μου προς τα κάτω. Αφού περίμενα λίγη ώρα , ξαφνικά γύρισα να δω τα παιδιά μου. Και αυτό που αντίκρυσα ήταν προϊόν της υποσυνείδητης υποβολιμότητας που εφαρμόστηκε πάνω τους.
Μερικά παιδιά είχαν την ίδια στάση και έκφραση με την δική μου, άλλα κοίταζαν γεμάτα κατάνυξη την εικόνα έχοντας γερμένο στα πλάγια το κεφάλι τους, ενώ τα περισσότερα έλεγαν με πίστη την προσευχή, κοιτάζοντας κι αυτά την εικόνα και μην έχοντας κανένα απ΄όλα τη διάθεση να φύγει.
β) Σ΄ έναν παραθαλάσσιο τόπο παραθερισμού κάθισα και παρατηρούσα δυο μπαμπάδες που μόλις είχαν φτάσει. Ο καθένας είχε από έναν γιο και τον έπαιρνε στη θάλασσα για μπάνιο. Για να φτάσουν στο νερό από τις καμπίνες έπρεπε να περάσουν από κάτι βότσαλα. Καθώς περνούσαν την πρώτη μέρα το κάθε παιδί είπε:" Α! Πονάει! " . Ο ένας πατέρας απάντησε:" Ναι, πονάει! " και συνέχισε να περπατάει. Ο άλλος είπε: " Ανοησίες! Δεν πονάει καθόλου! "
Τώρα ποιο φαντάζεστε πως θα είναι το αποτέλεσμα της κάθε μιας υποβολής; Τους παρακολούθησα τα επόμενα τρία πρωινά. Το παιδί που ο πατέρας του είχε πει: " Ανοησίες! Δεν πονάει καθόλου! " , κάθε πρωί παραπονιόταν ότι πονάει. Το παιδί αντίθετα που ο πατέρας του είπε: " Ναι, πονάει! " ποτέ δεν ξαναπαραπονέθηκε. Φυσικά υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στα παιδιά, αλλά πέρα απ΄ αυτό, γιατί δημιουργήθηκε αυτό το αποτέλεσμα; Ακριβώς επειδή η υποβολιμότητα είναι μια διαδικασία ασυνείδητη κι όχι συνειδητή. Ο πατέρας που είπε ότι πονάει υπέβαλλε- στην πραγματικότητα στο παιδί ότι , παρ΄ όλο τον " πόνο " , έπρεπε να επιμείνουν και να περπατήσουν γιατί ήθελαν να κολυμπήσουν. Ο πατέρας αντίθετα που είπε " Ανοησίες! " σκεφτόταν σίγουρα πως έδινε στο γιο του μια καλή υποβολή, αλλά στην πραγματικότητα αυτό που υπέβαλλε στο γιο του ήταν πως ο πατέρας μου δεν σκέφτεται λογικά, μιας και τα βότσαλα πραγματικά πονούσαν. Εξάλλου ήταν φανερό πως ο ίδιος ο πατέρας βάδιζε προσεκτικά για να μην πονέσει.
Ένα παιδί πρόκειται να μπει στο νοσοκομείο για να του βγάλουν τις αμυγδαλές. Η μητέρα, πολύ ανήσυχη, λέει στο παιδί: " Όλα θα πάνε καλά! Και ο λαιμός σου θα γίνει καλύτερα! "
Για τη μητέρα τα λόγια αυτά φαίνονται μια καλή υποβολή. Αλλά το παιδί διαισθάνεται πως κάτι το τρομερό θα συμβεί για να τον καθησυχάζει η μητέρα του με τέτοιο άγχος! Το υποσυνείδητο συμπέρασμα που βγάζει το παιδί από τον τρόπο του καθησυχασμού είναι ισχυρότερο από τον ίδιο τον καθησυχασμό! Κάτω από τέτοιες συνθήκες η ηρεμία της μητέρας κι ένα χαμόγελο στο παιδί ή ένα χάδι θα ήταν πολύ πιο καθησυχαστικά από τα λόγια της.
Από τα παραδείγματα αυτά μαθαίνουμε πως η υποσυνείδητη υποβολή είναι πιο ισχυρή από τη συνειδητή και είναι καλό να μην το ξεχνάμε αυτό όταν έχουμε να κάνουμε με παιδιά αυτής της ηλικίας. Το ίδιο ισχύει όχι μόνο για τις πράξεις και τις διαθέσεις αλλά και για θέματα ηθικής αγωγής. Το παιδί μπορεί να υιοθετήσει την επιμονή, το ενδιαφέρον για τους άλλους , τη φιλικότητα προς τους ξένους και πολλές άλλες διαθέσεις μας. Όλα αυτά τα παίρνει αυτοματικά από το στενό του περιβάλλον και πολύ συχνά είναι καλύτερα αν δεν του λέει κανένας τίποτα.
Η υποβολιμότητα είναι κι αυτή μια πολύτιμη διαδικασία όπως και η μίμηση που συνεχίζεται σ΄ ολόκληρη τη ζωή μας. Καθώς τα χρόνια παιρνούν και η ίδια εξελίσσεται παίρνοντας διάφορες μορφές κατά την εξωτερίκευσή της. Στην παιδική ηλικία ωθεί εσωτερικά τα παιδιά να κάνουν ό,τι κάνουν οι άλλοι, να είναι σαν τους άλλους.
Αλίμονο στο μαθητή που η μητέρα του τού φοράει παντελόνι κοτλέ ενώ οι άλλοι φοράνε τζιν.
Στην ενήλικη ζωή η υποβολιμότητα εξελίσσεται στην κοινωνική ζωή, στην οποία εξαρτιόμαστε ο ένας από τον άλλον.
Υιοθετούμε τις ιδέες που επικρατούν για τη λογοτεχνία , ακολουθούμε μόδες στην τέχνη ή στο ντύσιμο και δεχόμαστε πολλές φορές τις φήμες που κυκλοφορούν μόνο και μόνο γιατί έτσι κάνουν και οι άλλοι.
Η υποβολιμότητα αποτελεί επίσης τη βάση ορισμένων καλών χαρακτηριστικών της κοινωνικής συμπεριφοράς όπως είναι η ευγένεια. Η ουσία της ευγένειας είναι το ενδιαφέρον για τους άλλους. Το ίδιο ισχύει και με την ηθική. Επειδή έχουμε μέσα μας την τάση να κάνουμε ό,τι και οι άλλοι, γι΄ αυτό υιοθετούμε τα ήθη της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Το παιδί υιοθετεί τα έθιμα αυτά απο πολύ νωρίς και είναι εύκολο να το κάνουμε να συνειδητοποιήσει αυτές τις ηθικές υποχρεώσεις μαθαίνοντάς του να μοιράζεται τα παιχνίδια του, να τηρεί τους κανόνες των παιχνιδιών ή ν΄ αφήνει τους άλλους να παίζουν με τη σειρά τους.
Η βιολογική αξία της υποβολιμότητας όπως και η αξία της μίμησης είναι ότι απαλλάσσει το παιδί από το να περάσει μέσα από έναν μεγάλο αριθμό εμπειριών με την επικίνδυνη διαδικασία της δοκιμής και του λάθους, γιατι το λάθος μπορεί να σταθεί μοιραίο. Η διαφορά είναι πως στη μια περίπτωση έχουμε μίμηση πράξεων , ενώ στην υποβολιμότητα έχουμε υιοθέτηση ψιχικών στάσεων. Το παιδί δεν μπορεί να δοκιμάσει τα πάντα, ούτε να περάσει απ΄όλες τις περιπέτειες της ζωής και για να προχωρήσει πρέπει να επωφεληθεί από την πείρα των άλλων. Η φύση τού προσφέρει τη δυνατότητα να το κάνει αυτό.
Έτσι η υποβολιμότητα είναι μια έμφυτη τάση που δίνει στο παιδί την ικανότητα να πάρει τις αποκτημένες εμπειρίες των άλλων και να επωφεληθεί απ΄ αυτές. Αυτό είναι τρομερό κέρδος στην πάλη της ζωής. Μπορούμε επομένως να πούμε πως η υποβολιμότητα βρίσκεται βασικά στην υπηρεσία της ασφάλειας , είναι ένα μέσο προσαρμογής στην ζωή.
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις λαθεμένων υποβολών που περιπλέκουν τα πράγματα, δηλ. υποβολών που βλάπτουν την προσαρμογή μας στη ζωή ή τις κοινωνικές υποχρεώσεις μας. Η μητέρα που έχει έναν νοσηρό φόβο για την αρρώστια ή μια νοσηρή καχυποψία απέναντι στους ξένους, θα μεταβιβάσει τις στάσεις αυτές και στο παιδί που έχει αρκετά προβλήματα με τη ζωή του για να μπορεί να προσαρμοστεί και στα συμπλέγματα της μητέρας.
Αυτός είναι και ο λόγος που πολύ συχνά οι νευρωτικές μητέρες βγάζουν νευρωτικά παιδιά. Επίσης μερικά παιδιά είναι από τη φύση τους πιο εξαρτημένα και κατά συνέπεια πιο υποβόλιμα, αλλά αυτό δεν είναι ανωμαλία. Τέτοιοι άνθρωποι αργότερα εργάζονται πολύ καλά υπό την καθοδήγηση άλλων που είναι φυσικοί αρχηγοί. Δεν μπορούμε να είμαστε όλοι μας αρχηγοί. Αλλά όταν ένα άτομο είναι υπερβολικά υποβόλιμο χάνει την ατομικότητά του και τον χαρακτήρα του. Είναι άβουλο, δεν έχει τις δικές του απόψεις, οι απόψεις και οι διαθέσεις του είναι το καθρέφτισμα του ατόμου με το οποίο μιλάει, οι πράξεις του ακολουθούν τις πράξεις των άλλων.
Μερικά παιδιά είναι αδύναμα και άβουλα από τη φύση τους. Άλλα γίνονται έτσι.
Η πιο συχνή αιτία για ένα τέτοιο άβουλο και αδύναμο χαρακτήρα είναι το σπάσιμο της θέλησης του παιδιού σε προηγούμενες φάσεις της ζωής του. Μερικοί γονείς είναι αποφασισμένοι να του συντρίψουν τη θέληση και το καταφέρνουν σε τέτοιο βαθμό που δεν τολμάει να κάνει τίποτα με δική του πρωτοβουλία. Αργότερα το παιδί αυτό θα γίνει ο τύπος που παρασύρεται εύκολα από χαρακτήρες πιο δυνατούς και συχνά ανεπιθύμητους.
Η εξάρτηση και η υποβολιμότητα παίζουν σημαντικό ρόλο στις ψυχονευρώσεις και ιδιαίτερα στην υστερία. Την υστερική αντίδραση μπορούμε να την παρατηρήσουμε στην απλούστερή της μορφή, σε κάθε παιδί που αισθάνεται ότι το παραμελούν ή νομίζει ότι δεν το αγαπούν , ίσως επειδή γεννήθηκε ένα νέο μωρό. Δεν μπορεί να ζητήσει στην στοργή, είτε γιατί " έχει μεγαλώσει πια " είτε γιατί φοβάται πως θα γελοιοποιηθεί. Έτσι απωθεί την επιθυμία του για στοργή και αυτή βγαίνει πάλι στην επιφάνεια με τη μορφή της υστερίας. Λέει : " Μου πονάει το πόδι ! " ή " Δεν αισθάνομαι καλά ! "
Τότε τα πράγματα εξαρτώνται από το πώς θα του φερθούμε. Αν του πούμε " Ανοησίες ! Δεν έχεις τίποτα ! " τότε το παιδί νιώθει ακόμα πιο μεγάλο άγχος γιατί λέει μέσα του: " Αν ήμουν πραγματικά άρρωστος δε θα με βοηθούσαν ! "
Αντίθετα αν δείξουμε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τον υποτιθέμενο πόνο του, τότε το παδί θα ησυχάσει βλέποντας αυτό το έντονο, από μάς, ενδιαφέρον. Ο σωστός τρόπος λοιπόν είναι να θεραπεύσουμε την αιτία, να το κάνουμε να μην αισθάνεται παραμελημένο και να το πείσουμε πως το αγαπάμε και το προστατεύουμε. Τότε θα ξεχάσει εντελώς τον "πόνο του " . Το υστερικό παιδί δεν επιζητά την αγάπη επειδή είναι άρρωστο. Είναι άρρωστο επειδή του λείπει η αγάπη και του λείπει η αγάπη επειδή αισθάνεται παραμελημένο.
Στην ηλικία που αναφερόμαστε σήμερα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την υποβολιμότητα για να οδηγήσουμε τη συμπεριφορά των παιδιών μας σε σωστά και χρήσιμα μονοπάτια. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να το καταφέρουμε αυτό , είναι να κάνουμε και να είμαστε οι ίδιοι, αυτό που θέλουμε να κάνουν και να γίνουν τα παιδιά μας. Η φυσική τους υποβολιμότητα θα τα οδηγήσει να μας μιμηθούν. Το : " Δε θα το έκανα αυτό αν ήμουν στη θέση σου " είναι πολύ πιο αποτελεσματικό από το " Μην το κάνεις αυτό! " Είναι χρήσιμο να εξηγούμε τους λόγους μας κι όταν συμφωνούμε κι όταν αρνούμαστε κάτι. Το παιδί θα επηρεαστεί από τις εξηγήσεις μας , αλλά περισσότερο από το λογικό τόνο της φωνής μας και το ύφος μας.
Προσοχή στην υπερβολική χρησιμοποίηση της υποβολιμότητας ή στην εκμετάλλευσή της από εμάς. Οι επιδράσεις , σε μια τέτοια περίπτωση , είναι πάντα αρνητικές και φέρνουν αντίθετα αποτελέσματα. Κι αυτό γίνεται γιατί η υποβολιμότητα είναι φυσιολογική στο παιδί και πρέπει να την αφήσουμε να πάρει τον φυσικό της δρόμο. Δεν πρέπει να του την επιβάλλουμε!
ΤΑΥΤΙΣΗ συνεχίζεται...
Κύριος στόχος για τον οποίον πρέπει όλοι να εργαστούμε είναι η Ψ Υ Χ Ι Κ Η Υ Γ Ε Ι Α !!!
Ψυχική υγεία εννοούμε την πλήρη ανάπτυξη ολόκληρης της προσωπικότητας του παιδιού.Η ψυχική υγιεινή είναι η προσπάθεια διατήρησης της ψυχικής υγείας και η πρόληψη ψυχικών και συγκινησιακών διαταραχών.Ο ορισμός αυτός είναι ανάλογος μ΄ αυτόν που χρησιμοποιούμε για τη σωματική υγεία.΄Όταν μιλάμε για σωματική υγεία εννοούμε ότι όλες οι λειτουργίες και τα όργανα του σώματος πρέπει να δουλεύουν πλήρως και σωστά.Το ίδιο συμβαίνει και με τη συνολική προσωπικότητα.
Η φύση έχει προικίσει το παιδί μ΄ ένα μεγάλο αριθμό δυνατοτήτων, ικανοτήτων και σχημάτων συμπεριφοράς και νοημοσύνης. Έτσι στόχος μας σαν γονιών θα πρέπει να είναι , αφού πρώτα ερευνήσουμε και ανιχνεύσουμε τον εσωτερικό τους κόσμο και αντιληφθούμε όλες αυτές τις ικανότητες και δυνατότητες που έχουν , να τους δώσουμε την μεγαλύτερη δυνατή ευκαιρία για να τις αναπτύξουν και να τις χρησιμοποιήσουν στην μετέπειτα ζωή τους. Αλλά δεν φτάνει μόνο αυτό. Όπως συμβαίνει και με το σώμα, οι λειτουργίες και οι ικανότητες αυτές πρέπει να συντονιστούν και να εναρμονιστούν για να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά. Κάθε παιδί που έρχεται σ΄ αυτόν τον κόσμο είναι ξεχωριστό. Και χάρη σ΄ αυτήν την διαφοροποίησή του μπορεί να κάνει ακριβώς τη δική του ξεχωριστή συνεισφορά στην κοινωνία στην οποία ανήκει, διαιωνίζοντας έτσι το "κοινωνικό γίγνεσθαι".
Η φύση και η ποιότητα των ιδανικών και των σχημάτων συμπεριφοράς που υιοθετεί ένα παιδί, έχοντάς τες ως καθοδηγητικές αρχές στην μετέπειτα πορεία του στη ζωή , καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό, όχι μόνο την ηθική του , αλλά και την ψυχική του υγεία και τη μελλοντική του ευτυχία.
Η διαδικασία της οργάνωσης της προσωπικότητας πραγματοποιείται σε 4 σαφώς διαχωρισμένα στάδια:
1) Τη φάση της Μίμησης
2) Τη φάση της Υποβολιμότητας
3) Τη φάση της Ταύτισης
4) Τη φάση του Ιδανικού του Εγώ.
Α) Η Μίμηση στο παιδί είναι όταν επαναλαμβάνει τις πράξεις των άλλων , ιδιαίτερα των γονιών του. Αν ο γονιός φέρεται με κακία, το ίδιο θα κάνει και το παιδί. Αν φέρεται με καλοσύνη και το παιδί θα έχει την καλοσύνη του
Β) Η Υποβολιμότητα πηγαίνει πιο μακριά.Σημαίνει ότι το παιδί αντιγράφει, όχι μόνο τις πράξεις των άλλων , αλλά και τις διαθέσεις , τα συναισθήματα και τις ιδέες αυτών που ζουν μαζί του.
Γ) Στην Ταύτιση το παιδί προχωρεί ακόμα πιο πέρα: ενσωματώνει ολόκληρη την προσωπικότητα του άλλου.Παριστάνει το άλλο άτομο τόσο καλά που η δική του προσωπικότητα απορροφάται μέσα στην προσωπικότητα του άλλου.Για την στιγμή εκείνη ε ί ν α ι πραγματικά αυτό το άλλο άτομο.
δ) Στη φάση του Ιδανικού του Εγώ το παιδί , που έχει ήδη ενσωματώσει την προσωπικότητα εκείνων με τους οποίους έχει ταυτιστεί , υιοθετεί τώρα τις αρχές τους σαν δικές του.Έτσι έχει μια καθοδηγητική αρχή μέσα στη δική του
προσωπικότητα και μ΄ αυτήν ρυθμίζει τη ζωή και τη συμπεριφορά του.
Θα σας εξηγήσω με παράδειγμα τις 4 αυτές φάσεις και τις διαφορές τους.
Ένα αγόρι βγαίνει έξω βόλτα με τον πατέρα του. Ένας σκύλος ορμάει απο κάποιο στενό και του γαβγίζει.Ο πατέρας μένει ψύχραιμος και ήρεμος , οπότε και το παιδί μιμείται το φέρσιμο του πατέρα του και μένει κι αυτό ήρεμο.
Αυτό είναι η Μίμηση.
Αλλά εδώ δεν έχουμε μόνο μίμηση της πράξης.Το παιδί αντιγράφει και τη διάθεση του πατέρα του, την ψυχική του στάση, την ηρεμία του.
Αυτό είναι η Υποβολιμότητα.
Στο επόμενο στάδιο το παιδί πηγαίνει πιο μακριά και υιοθετεί την προσωπικότητα του πατέρα του λέγοντας:"Είμαι γενναίος σαν τον πατέρα".
Αυτό είναι η Ταύτιση.
Τελευταίο έρχεται το στάδιο του Ιδανικού του Εγώ.Το παιδί ξεχνάει μεν τον πατέρα του , αλλά κρατάει το ιδανικό και λέει:"Είμαι γενναίος".Τώρα πια έχει ενσωματώσει στη δική του προσωπικότητα μια αρχή θάρρους για τον ίδιο του τον εαυτό, ξέχωρα από τον πατέρα του. Πολλές φορές μάλιστα , έχοντας υιοθετήσει την αρχή αυτή, μπορεί να στραφεί και να κατακρίνει τον πατέρα του από τον οποίο έχει πάρει την αρχή αυτή, κατηγορώντας τον πως δεν είναι γενναίος.
"Α! Φοβήθηκες! " μπορεί να του πει.
Τα παιδιά τις συνηθίζουν τέτοιες κριτικές προς έκπληξη των γονιών τους. Λένε: "Δεν είπες ευχαριστώ" και " Δεν σκούπισες τα πόδια σου όταν μπήκες". Δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να εφαρμόζουν τις αρχές που πήραν από τους γονείς τους, πάνω στους ίδιους τους γονείς τους, που φυσικά δεν μπορούν και δεν πρέπει να πουν τίποτε.Είναι προτιμότερο να παραδεχτούν το λάθος τους.
Ας ερευνήσουμε τώρα μία μία τις φάσεις λεπτομερέστερα.
ΜΙΜΗΣΗ
Ένα από τα ισχυρότερα και πιο βαθιά ένστικτα του παιδιού, που το βοηθούν να προσαρμοστεί στη ζωή. Είναι μια έμφυτη τάση. το παιδί δε διδάσκεται να μιμείται, το κάνει φυσιολογικά. Το ίδιο κάνουν και πολλά ζώα: το μικρό αγριοκούνελο δε φοβάται τους ανθρώπους- το βάζει στα πόδια μιμούμενο απλώς τη μητέρα του, ο παπαγάλος μιμείται την ανθρώπινη φωνή. Η κλίση λοιπόν είναι έμφυτη , αλλά το τι θα μιμηθεί αναμφισβήτητα εξαρτάται από τις περιβαλλοντικές επιδράσεις. Η μίμηση αρχίζει πολύ νωρίς να εμφανίζεται, λίγες εβδομάδες μετά τη γέννηση. Όταν ένα μωρό αρχίζει να κλαίει στην κούνια του, το διπλανό του το μιμείται και η αίθουσα των βρεφών στο μαιευτήριο σύντομα μετατρέπεται σε "Μέγαρο Μουσικής". Μεγαλώνοντας το παιδί σιγά-σιγά εμφανίζει πολλά μιμητικά στοιχεία που είναι παρμένα κυρίως από το στενό του περιβάλλον (γονείς, συγγενείς, δάσκαλοι, φίλοι ) όσον αφορά τον τρόπο έκφρασης, κινητικής και λεκτικής, τον τρόπο συμπεριφοράς, τον τρόπο αντιμετώπισης ή απάντησης στα διάφορα ερεθίσματα που δέχεται καθημερινά. Μιμείται κυρίως λοιπόν τις πράξεις προσώπων που τα αγαπά πολύ, που τα θαυμάζει.
Στην ευαίσθητη ηλικία από τη στιγμή της γέννησης μέχρι την εφηβεία κινείται ως ένα ιδιόρρυθμο αντιγραφικό μηχάνημα. Αντιγράφει και καταγράφει και την παραμικρή κίνηση στην συμπεριφορά μας. Το βλέπουμε να μιμείται ακόμα και πολύπλοκες εκδηλώσεις.μας.Πώς οδηγεί ο μπαμπάς ή το πώς καπνίζει... , πώς περπατά η μαμά, τον τόνο της φωνής τους κ.λ.π. Όλες οι γνώσεις του , η αγωγή του, η συμπεριφορά του, οφείλεται στο παράδειγμά μας. Αν οι πράξεις μας και γενικά το πώς συμπεριφερόμαστε, ακολουθούν το σωστό δρόμο, τότε και τα παιδιά μας θα επηρεάζονται συνεχώς θετικά. Αν όμως πραγματοποιηθεί το αντίθετο τότε τα αποτελέσματα θα είναι αρνητικά. Μπορεί να ζητούμε με λόγια από το παιδί μας να μη λέει ψέματα, να μην κλέβει, να είναι φιλόπονο, δίκαιο, ευγενικό, καθαρό, υπομονετικό, αισιόδοξο, υπάκουο, τίμιο, θαρραλέο, επίμονο κ.λ.π.
Πώς όμως θα το διδάξουμε αυτά και θα το βοηθήσουμε να γίνουν κτήμα του όλες αυτές οι αρετές, αν με το παράδειγμά μας διδάσκουμε τ΄ αντίθετα; Πώς θα διδαχθεί το παιδί μας την ειλικρίνεια όταν το στέλνουμε να πει σε κάποιον ανεπιθύμητο επισκέπτη πως δεν είμαστε εδώ; Όταν μπροστά του λέμε στον εισπράκτορα ψεύτικη ηλικία για να μην πληρώσει εισιτήριο; Πώς θα του διδάξουμε την ευγένεια, την αγάπη και τον σεβασμό, όταν επιμένουμε να κάθεται το παιδί μας στο λεωφορείο ή στο τρένο "επειδή πλήρωσε εισιτήριο" , τη στιγμή που δίπλα μας δεν αντέχει να σταθεί στα πόδια του ένας ηλικιωμένος; Πώς θα επιμένουμε να είναι εργατικό, όταν με την αρνητική στάση μας προς κάθε μορφή εργασίας, το παροτρύνουμε ουσιαστικά για το αντίθετο; Πώς του ζητούμε να είναι υπομονετικό και αισιόδοξο όταν εμείς είμαστε νευρικοί και απαισιόδοξοι;
Το ωραιότερο κήρυγμα δεν βοηθά σε τίποτε το παιδί όταν εμείς-τα πρόσωπα που αγαπά και που θαυμάζει - έχουμε συνήθειες αντίθετες απ΄ αυτές που θέλουμε να του μεταδώσουμε.
Η βιολογική αξία της μιμητικής ικανότητας είναι μεγάλη. Όπως και τα εξαρτημένα αντανακλαστικά, η μίμηση επιτρέπει στο παιδί να αποκτήσει τρόπους προσαρμογής στη ζωή για τους οποίους δεν έχει έμφυτη ή κληρονομική δυνατότητα. Η μίμηση όμως είναι μια μέθοδος πολύ πιο προχωρημένη από τα εξαρτημένα αντανακλαστικά. Για να σχηματίσει ένα εξαρτημένο αντανακλαστικό το παιδί πρέπει πρώτα να περάσει από την εμπειρία-πρέπει π.χ. να καεί πρώτα για να μάθει ν΄αποφεύγει τη φωτιά και κάνοντάς το αυτό μπορεί να πάθει κακό. Στη μίμηση δε χρειάζεται να περάσει από καμιά τέτοια εμπειρία , αλλά να κάνει κατευθείαν ό,τι κάνουν οι γονείς του-όταν τη βλέπει να την αποφεύγει.Με τον τρόπο αυτόν το παιδί εμπλουτίζεται με απαραίτητα στοιχεία για την αποφυγή ή αντιμετώπιση διαφόρων κινδύνων. Επίσης μαθαίνει πώς να φτιάχνει διάφορα πράγματα. Βλέποντας τη στάση των γονιών του απέναντι στους άλλους , μαθαίνει κοινωνικούς τρόπους. Έτσι χάρη στην μίμηση το παιδί αποκτά σωστούς μηχανισμούς αντίδρασης και προσαρμογής στη ζωή.
Ένα από τα πιο σπουδαία τέλος αποκτήματα που κερδίζει είναι ο λόγος. Η σωστή άρθρωση, ο σωστός ήχος, η σωστή έκφραση που το ακολουθεί συνέχεια στο σπίτι ή στο σχολείο το ωθεί μιμητικά να μάθει να μιλά σωστά.
Η μίμηση είναι ασυνείδητη διαδικασία, γι΄ αυτό και το παιδί ακολουθεί τη φυσική του κλίση.Έτσι αν προσπαθήσουμε ηθελημένα να κάνουμε ένα παιδί να μας μιμηθεί σε κάποια πράξη, κατά πάσα πιθανότητα θα θυμώσει και ίσως αρνηθεί. Θα το κάνει όμως αν δεν του το πούμε.Δεν είναι πείσμα από τη μεριά του,απλώς επειδή όπως προείπα είναι βασικά ασυνείδητη διαδικασία, η προσπάθειά μας να την κάνουμε συνειδητή μπερδεύει το παιδί.
Η μίμηση είναι μια πολύτιμη διαδικασία που συνεχίζεται σ΄ ολόκληρη τη ζωή.
Δεν μπορούμε σ΄ όλα τα ζητήματα να οδηγηθούμε από την προσωπική μας πείρα και ν΄ αποφασίσουμε ποια είναι η σωστότερη λύση. Έτσι ένα πολύ ισχυρό κίνητρο των πράξεών μας είναι το "Έτσι κάνουν όλοι!" Οι μόδες μας, οι κοινωνικές μας συνήθειες , οι παραδόσεις και η ηθική μας εξαρτώνται απ΄ αυτήν σε μεγάλο βαθμό. Θα πρέπει λοιπόν ν΄ αφήσουμε κάθε ελευθερία στη φυσική κλίση του παιδιού να μιμείται , προσέχοντας όμως τις εικόνες και του τύπους ανθρώπων που προσλαμβάνει με την αντίληψή του σαν είδωλα προς μίμηση , καθώς και το τι παραδείγματα θα αποτελέσουμε γι΄ αυτό εμείς οι ίδιοι.
ΥΠΟΒΟΛΙΜΟΤΗΤΑ
Εδώ το παιδί υιοθετεί τις διαθέσεις, τα συναισθήματα και τις στάσεις των ανθρώπων που το περιβάλλουν. Ακριβώς όπως στη βρεφική ηλικία που το παιδί εξαρτάται σωματικά από τους γύρω του σε ό,τι αφορά την τροφή, τη θερμότητα και την ασφάλειά του, τώρα αρχίζει και εξαρτάται ψυχικά και συγκινησιακά από τους άλλους. Αν η μητέρα είναι ευέξαπτη και το παιδί θα γίνει ευέξαπτο. Αν είναι ανήσυχη , θα διαισθανθεί το άγχος της και θα είναι κι αυτό ανήσυχο. Αν η μητέρα είναι ήρεμη και ήσυχη, έτσι θα είναι και το παιδί. Αν ο πατέρας είναι δεσποτικός και τυραννικός, το παιδί θα τον μιμηθεί και θα γίνει κι αυτό τυραννικό, θα κακομεταχειρίζεται όσους είναι πιο αδύναμοι. Αν ο πατέρας είναι κυνικός και υπεροπτικός το παιδί θα δείχνει περιφρόνηση για τους άλλους. Αν ο πατέρας είναι γενναιόδωρος και αλτρουϊστής, το παιδί παρά ίσως τις αντίθετες φυσικές του τάσεις, θα μοιράζεται τα πράγματά του με τους άλλους και θα τους υπολογίζει,
Στο Μπλιτς του Λονδίνου, στη διάρκεια του πολέμου, διαπιστώθηκε ότι τα παιδιά δεν φοβόντουσαν τον πραγματικό κίνδυνο αλλά ότι ένιωθαν φόβο σε δύο περιπτώσεις:α)στην περίπτωση του χωρισμού από την μητέρα και β)στην περίπτωση που η μητέρα έδειχνε άγχος. Αν , κατά την διάρκεια βομβαρδισμού, η μητέρα έμενε ψύχραιμη και ήρεμη, το παιδί επηρεαζόταν από την διάθεσή της και δεν έδειχνε φόβο.
Τη φάση της υποβολιμότητας μπορεί εύκολα να τη διαπιστώσει ένας γονιός ή ένας δάσκαλος, όπως στην ακόλουθη περίπτωση. Ένα παιδί τσουλούσε ένα καρότσι στον κήπο και το έφερε στο σαλόνι περνώντας το από την μπαλκονόπορτα. Παίρνοντας έναν τόνο αυταρχικό ο πατέρας του είπε:"Βγάλε το έξω αυτό το καρότσι! ". Το παιδί πείσμωσε και δεν έδειξε να θέλει να υπακούσει στην εντολή του πατέρα του. Τότε ο πατέρας άλλαξε τον τόνο της φωνής του και του είπε:" Αυτό το καρότσι είναι πολύ βρώμικο και δεν πιστεύω να θέλεις να το φέρεις μέσα σ΄ ένα τόσο ωραίο και καθαρό δωμάτιο! " Το παιδί είπε ήρεμα:" Όχι!", έκανε μεταβολή και πήρε το καρότσι.
Αυτό ήταν ένα παράδειγμα πραγματικής υποβολιμότητας. Όταν ο πατέρας φαινόταν θυμωμένος, η διάθεσή του μεταδόθηκε στο παιδί γι΄ αυτό και πείσμωσε. Όταν τον είδε συμφιλιωτικό φέρθηκε κι αυτό το ίδιο. Μερικοί μπορούν να το θεωρούν αυτό σαν αποτέλεσμα λογικού συλλογισμού, αλλά δεν είναι.Το παιδί δεν έδινε δεκάρα για το χαλί. Αυτό που το έκανε να πάρει το καρότσι του πίσω ήταν ο τόνος της φωνής του πατέρα κι όχι τόσο ο συλλογισμός. Απόδειξη ότι αν του εξηγούσε τους λόγους με θυμωμένη φωνή το πείσμα στο παιδί πάλι θα ήταν το ίδιο. Οπωσδήποτε βέβαια δεν πρέπει να περιμένουμε ότι θα βρούμε την υποβολιμότητα να υπάρχει στον ίδιο βαθμό σε όλα τα παιδιά. Αυτό συμβαίνει γιατί πολλά παιδιά έχουν δεχθεί λαθεμένη πειθαρχία σε ευάλωτες προηγούμενες φάσεις της ζωής τους.Έτσι είναι ήδη επιθετικά, συνεχώς επαναστατούν δηλ. είναι τα λεγόμενα "δύσκολα παιδιά" . Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να χάνεται η συμβολή που θα πρόσφερε η φάση , που αναλύουμε τώρα, στην προσωπικότητά τους. Κι αυτή την απώλεια την πληρώνει το ίδιο ή οι γονείς του αργότερα.
Η υποβολιμότητα είναι μια ασυνείδητη διαδικασία. Το παιδί δε συνειδητοποιεί ότι παίρνει τις διαθέσεις και τις ιδέες των γονιών του ή των δασκάλων του, τις παίρνει αυτοματικά. Αυτό γίνεται γιατί η υποωολιμότητα είναι μια λειτουργία των υποφλοιωδών κέντρων του εγκεφάλου, ενώ ο ανώτερος φλοιός ασχολείται με το συλλογισμό και την κριτική.
Η υποσυνείδητη φύση της υποβολιμότητας είναι κάτι που αξίζει να το θυμόμαστε γονείς και δάσκαλοι, γιατί το να υποβάλλεις κάτι συχνά είναι πολύ πιο αποτελεσματικό από το να διδάσκεις.
Προσέξτε τα ακόλουθα παραδείγματα:
α) Την τελευταία ώρα, όταν εργαζόμουν σε κάποιο ιδιωτικό σχολείο, πριν σχολάσουμε, όλες οι τάξεις κάναμε προσευχή.
Κάθε φορά που κάναμε προσευχή στην Α΄ τάξη, στεκόμουν απέναντι στα παιδιά μου. Κάποιες φορές αντιλήφθηκα πως μερικά παιδιά έδειχναν μεγάλη ανυπομονησία στο να φύγουν, άλλα χάζευαν κ.λ.π.Μια μέρα λοιπόν όταν ήρθε η ώρα της προσευχής, δε στάθηκα απέναντί τους αλλά λοξά, για να μπορώ και να τα βλέπω αλλάα βλέπω την εικόνα του Ιησού Χριστού. Σήκωσα το κεφάλι μου και κοίταξα γεμάτος κατάνυξη το Πρόσωπό του. Ένωσα τα χέρια μου και κλείνοντας τα μάτια μου, κατέβασα το κεφάλι μου προς τα κάτω. Αφού περίμενα λίγη ώρα , ξαφνικά γύρισα να δω τα παιδιά μου. Και αυτό που αντίκρυσα ήταν προϊόν της υποσυνείδητης υποβολιμότητας που εφαρμόστηκε πάνω τους.
Μερικά παιδιά είχαν την ίδια στάση και έκφραση με την δική μου, άλλα κοίταζαν γεμάτα κατάνυξη την εικόνα έχοντας γερμένο στα πλάγια το κεφάλι τους, ενώ τα περισσότερα έλεγαν με πίστη την προσευχή, κοιτάζοντας κι αυτά την εικόνα και μην έχοντας κανένα απ΄όλα τη διάθεση να φύγει.
β) Σ΄ έναν παραθαλάσσιο τόπο παραθερισμού κάθισα και παρατηρούσα δυο μπαμπάδες που μόλις είχαν φτάσει. Ο καθένας είχε από έναν γιο και τον έπαιρνε στη θάλασσα για μπάνιο. Για να φτάσουν στο νερό από τις καμπίνες έπρεπε να περάσουν από κάτι βότσαλα. Καθώς περνούσαν την πρώτη μέρα το κάθε παιδί είπε:" Α! Πονάει! " . Ο ένας πατέρας απάντησε:" Ναι, πονάει! " και συνέχισε να περπατάει. Ο άλλος είπε: " Ανοησίες! Δεν πονάει καθόλου! "
Τώρα ποιο φαντάζεστε πως θα είναι το αποτέλεσμα της κάθε μιας υποβολής; Τους παρακολούθησα τα επόμενα τρία πρωινά. Το παιδί που ο πατέρας του είχε πει: " Ανοησίες! Δεν πονάει καθόλου! " , κάθε πρωί παραπονιόταν ότι πονάει. Το παιδί αντίθετα που ο πατέρας του είπε: " Ναι, πονάει! " ποτέ δεν ξαναπαραπονέθηκε. Φυσικά υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στα παιδιά, αλλά πέρα απ΄ αυτό, γιατί δημιουργήθηκε αυτό το αποτέλεσμα; Ακριβώς επειδή η υποβολιμότητα είναι μια διαδικασία ασυνείδητη κι όχι συνειδητή. Ο πατέρας που είπε ότι πονάει υπέβαλλε- στην πραγματικότητα στο παιδί ότι , παρ΄ όλο τον " πόνο " , έπρεπε να επιμείνουν και να περπατήσουν γιατί ήθελαν να κολυμπήσουν. Ο πατέρας αντίθετα που είπε " Ανοησίες! " σκεφτόταν σίγουρα πως έδινε στο γιο του μια καλή υποβολή, αλλά στην πραγματικότητα αυτό που υπέβαλλε στο γιο του ήταν πως ο πατέρας μου δεν σκέφτεται λογικά, μιας και τα βότσαλα πραγματικά πονούσαν. Εξάλλου ήταν φανερό πως ο ίδιος ο πατέρας βάδιζε προσεκτικά για να μην πονέσει.
Ένα παιδί πρόκειται να μπει στο νοσοκομείο για να του βγάλουν τις αμυγδαλές. Η μητέρα, πολύ ανήσυχη, λέει στο παιδί: " Όλα θα πάνε καλά! Και ο λαιμός σου θα γίνει καλύτερα! "
Για τη μητέρα τα λόγια αυτά φαίνονται μια καλή υποβολή. Αλλά το παιδί διαισθάνεται πως κάτι το τρομερό θα συμβεί για να τον καθησυχάζει η μητέρα του με τέτοιο άγχος! Το υποσυνείδητο συμπέρασμα που βγάζει το παιδί από τον τρόπο του καθησυχασμού είναι ισχυρότερο από τον ίδιο τον καθησυχασμό! Κάτω από τέτοιες συνθήκες η ηρεμία της μητέρας κι ένα χαμόγελο στο παιδί ή ένα χάδι θα ήταν πολύ πιο καθησυχαστικά από τα λόγια της.
Από τα παραδείγματα αυτά μαθαίνουμε πως η υποσυνείδητη υποβολή είναι πιο ισχυρή από τη συνειδητή και είναι καλό να μην το ξεχνάμε αυτό όταν έχουμε να κάνουμε με παιδιά αυτής της ηλικίας. Το ίδιο ισχύει όχι μόνο για τις πράξεις και τις διαθέσεις αλλά και για θέματα ηθικής αγωγής. Το παιδί μπορεί να υιοθετήσει την επιμονή, το ενδιαφέρον για τους άλλους , τη φιλικότητα προς τους ξένους και πολλές άλλες διαθέσεις μας. Όλα αυτά τα παίρνει αυτοματικά από το στενό του περιβάλλον και πολύ συχνά είναι καλύτερα αν δεν του λέει κανένας τίποτα.
Η υποβολιμότητα είναι κι αυτή μια πολύτιμη διαδικασία όπως και η μίμηση που συνεχίζεται σ΄ ολόκληρη τη ζωή μας. Καθώς τα χρόνια παιρνούν και η ίδια εξελίσσεται παίρνοντας διάφορες μορφές κατά την εξωτερίκευσή της. Στην παιδική ηλικία ωθεί εσωτερικά τα παιδιά να κάνουν ό,τι κάνουν οι άλλοι, να είναι σαν τους άλλους.
Αλίμονο στο μαθητή που η μητέρα του τού φοράει παντελόνι κοτλέ ενώ οι άλλοι φοράνε τζιν.
Στην ενήλικη ζωή η υποβολιμότητα εξελίσσεται στην κοινωνική ζωή, στην οποία εξαρτιόμαστε ο ένας από τον άλλον.
Υιοθετούμε τις ιδέες που επικρατούν για τη λογοτεχνία , ακολουθούμε μόδες στην τέχνη ή στο ντύσιμο και δεχόμαστε πολλές φορές τις φήμες που κυκλοφορούν μόνο και μόνο γιατί έτσι κάνουν και οι άλλοι.
Η υποβολιμότητα αποτελεί επίσης τη βάση ορισμένων καλών χαρακτηριστικών της κοινωνικής συμπεριφοράς όπως είναι η ευγένεια. Η ουσία της ευγένειας είναι το ενδιαφέρον για τους άλλους. Το ίδιο ισχύει και με την ηθική. Επειδή έχουμε μέσα μας την τάση να κάνουμε ό,τι και οι άλλοι, γι΄ αυτό υιοθετούμε τα ήθη της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Το παιδί υιοθετεί τα έθιμα αυτά απο πολύ νωρίς και είναι εύκολο να το κάνουμε να συνειδητοποιήσει αυτές τις ηθικές υποχρεώσεις μαθαίνοντάς του να μοιράζεται τα παιχνίδια του, να τηρεί τους κανόνες των παιχνιδιών ή ν΄ αφήνει τους άλλους να παίζουν με τη σειρά τους.
Η βιολογική αξία της υποβολιμότητας όπως και η αξία της μίμησης είναι ότι απαλλάσσει το παιδί από το να περάσει μέσα από έναν μεγάλο αριθμό εμπειριών με την επικίνδυνη διαδικασία της δοκιμής και του λάθους, γιατι το λάθος μπορεί να σταθεί μοιραίο. Η διαφορά είναι πως στη μια περίπτωση έχουμε μίμηση πράξεων , ενώ στην υποβολιμότητα έχουμε υιοθέτηση ψιχικών στάσεων. Το παιδί δεν μπορεί να δοκιμάσει τα πάντα, ούτε να περάσει απ΄όλες τις περιπέτειες της ζωής και για να προχωρήσει πρέπει να επωφεληθεί από την πείρα των άλλων. Η φύση τού προσφέρει τη δυνατότητα να το κάνει αυτό.
Έτσι η υποβολιμότητα είναι μια έμφυτη τάση που δίνει στο παιδί την ικανότητα να πάρει τις αποκτημένες εμπειρίες των άλλων και να επωφεληθεί απ΄ αυτές. Αυτό είναι τρομερό κέρδος στην πάλη της ζωής. Μπορούμε επομένως να πούμε πως η υποβολιμότητα βρίσκεται βασικά στην υπηρεσία της ασφάλειας , είναι ένα μέσο προσαρμογής στην ζωή.
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις λαθεμένων υποβολών που περιπλέκουν τα πράγματα, δηλ. υποβολών που βλάπτουν την προσαρμογή μας στη ζωή ή τις κοινωνικές υποχρεώσεις μας. Η μητέρα που έχει έναν νοσηρό φόβο για την αρρώστια ή μια νοσηρή καχυποψία απέναντι στους ξένους, θα μεταβιβάσει τις στάσεις αυτές και στο παιδί που έχει αρκετά προβλήματα με τη ζωή του για να μπορεί να προσαρμοστεί και στα συμπλέγματα της μητέρας.
Αυτός είναι και ο λόγος που πολύ συχνά οι νευρωτικές μητέρες βγάζουν νευρωτικά παιδιά. Επίσης μερικά παιδιά είναι από τη φύση τους πιο εξαρτημένα και κατά συνέπεια πιο υποβόλιμα, αλλά αυτό δεν είναι ανωμαλία. Τέτοιοι άνθρωποι αργότερα εργάζονται πολύ καλά υπό την καθοδήγηση άλλων που είναι φυσικοί αρχηγοί. Δεν μπορούμε να είμαστε όλοι μας αρχηγοί. Αλλά όταν ένα άτομο είναι υπερβολικά υποβόλιμο χάνει την ατομικότητά του και τον χαρακτήρα του. Είναι άβουλο, δεν έχει τις δικές του απόψεις, οι απόψεις και οι διαθέσεις του είναι το καθρέφτισμα του ατόμου με το οποίο μιλάει, οι πράξεις του ακολουθούν τις πράξεις των άλλων.
Μερικά παιδιά είναι αδύναμα και άβουλα από τη φύση τους. Άλλα γίνονται έτσι.
Η πιο συχνή αιτία για ένα τέτοιο άβουλο και αδύναμο χαρακτήρα είναι το σπάσιμο της θέλησης του παιδιού σε προηγούμενες φάσεις της ζωής του. Μερικοί γονείς είναι αποφασισμένοι να του συντρίψουν τη θέληση και το καταφέρνουν σε τέτοιο βαθμό που δεν τολμάει να κάνει τίποτα με δική του πρωτοβουλία. Αργότερα το παιδί αυτό θα γίνει ο τύπος που παρασύρεται εύκολα από χαρακτήρες πιο δυνατούς και συχνά ανεπιθύμητους.
Η εξάρτηση και η υποβολιμότητα παίζουν σημαντικό ρόλο στις ψυχονευρώσεις και ιδιαίτερα στην υστερία. Την υστερική αντίδραση μπορούμε να την παρατηρήσουμε στην απλούστερή της μορφή, σε κάθε παιδί που αισθάνεται ότι το παραμελούν ή νομίζει ότι δεν το αγαπούν , ίσως επειδή γεννήθηκε ένα νέο μωρό. Δεν μπορεί να ζητήσει στην στοργή, είτε γιατί " έχει μεγαλώσει πια " είτε γιατί φοβάται πως θα γελοιοποιηθεί. Έτσι απωθεί την επιθυμία του για στοργή και αυτή βγαίνει πάλι στην επιφάνεια με τη μορφή της υστερίας. Λέει : " Μου πονάει το πόδι ! " ή " Δεν αισθάνομαι καλά ! "
Τότε τα πράγματα εξαρτώνται από το πώς θα του φερθούμε. Αν του πούμε " Ανοησίες ! Δεν έχεις τίποτα ! " τότε το παιδί νιώθει ακόμα πιο μεγάλο άγχος γιατί λέει μέσα του: " Αν ήμουν πραγματικά άρρωστος δε θα με βοηθούσαν ! "
Αντίθετα αν δείξουμε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τον υποτιθέμενο πόνο του, τότε το παδί θα ησυχάσει βλέποντας αυτό το έντονο, από μάς, ενδιαφέρον. Ο σωστός τρόπος λοιπόν είναι να θεραπεύσουμε την αιτία, να το κάνουμε να μην αισθάνεται παραμελημένο και να το πείσουμε πως το αγαπάμε και το προστατεύουμε. Τότε θα ξεχάσει εντελώς τον "πόνο του " . Το υστερικό παιδί δεν επιζητά την αγάπη επειδή είναι άρρωστο. Είναι άρρωστο επειδή του λείπει η αγάπη και του λείπει η αγάπη επειδή αισθάνεται παραμελημένο.
Στην ηλικία που αναφερόμαστε σήμερα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την υποβολιμότητα για να οδηγήσουμε τη συμπεριφορά των παιδιών μας σε σωστά και χρήσιμα μονοπάτια. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να το καταφέρουμε αυτό , είναι να κάνουμε και να είμαστε οι ίδιοι, αυτό που θέλουμε να κάνουν και να γίνουν τα παιδιά μας. Η φυσική τους υποβολιμότητα θα τα οδηγήσει να μας μιμηθούν. Το : " Δε θα το έκανα αυτό αν ήμουν στη θέση σου " είναι πολύ πιο αποτελεσματικό από το " Μην το κάνεις αυτό! " Είναι χρήσιμο να εξηγούμε τους λόγους μας κι όταν συμφωνούμε κι όταν αρνούμαστε κάτι. Το παιδί θα επηρεαστεί από τις εξηγήσεις μας , αλλά περισσότερο από το λογικό τόνο της φωνής μας και το ύφος μας.
Προσοχή στην υπερβολική χρησιμοποίηση της υποβολιμότητας ή στην εκμετάλλευσή της από εμάς. Οι επιδράσεις , σε μια τέτοια περίπτωση , είναι πάντα αρνητικές και φέρνουν αντίθετα αποτελέσματα. Κι αυτό γίνεται γιατί η υποβολιμότητα είναι φυσιολογική στο παιδί και πρέπει να την αφήσουμε να πάρει τον φυσικό της δρόμο. Δεν πρέπει να του την επιβάλλουμε!
ΤΑΥΤΙΣΗ συνεχίζεται...
Βιβλία για παιδιά και νέους ενάντια στη σχολική βία και στον εκφοβισμό
Αλεξάνδρου Γιώτα Οι Νταήδες του Βυθού και ο Ρομπέν των Θαλασσών Εικονογράφηση: Κατερίνα Βερούτσου Susaeta 2011 ISBN: 978-960-502-043-9 Από 5 ετών
Αρτζανίδου Έλενα Δεν έφταιγα εγώ Εικονογράφηση Λιάνα Δενεζάκη Ψυχογιός 2008 ISBN: 978-960-453-331-2 Από 5 ετών
Αρτζανίδου Έλενα Μυστικά και Ψέματα Εικονογράφηση Λιάνα Δενεζάκη Βιβλιόφωνο 2010 ISBN: 978-960-6714-40-5 Από 8 ετών
Αρτζανίδου Έλενα Φίλοι σε ξένο τόπο Εικονογράφηση Λιάνα Δενεζάκη Διάπλαση 2009 ISBN: 978-960-6864-20-9 Από 7 ετών
Αυτζής Μερκούριος Ο Ορφέας και οι νταήδες με τα κίτρινα ποδήματα Εικονογράφηση Λήδα Βαρβαρούση Ψυχογιός 2011 ISBN: 978-960-496-273-0 Από 5 ετών
Γαβράς Μάνος Φιστίκιος ο Αιγινίτης 2 Εικονογράφηση Μαργαρίτα Ζεβελάκη Λιβάνη 2014 ΙSBN: 978-960-14-2894-9 Από 9 ετών
Γκίκα Ελένη Η ζωγραφιά που ταξιδεύει Εικονογράφηση Έφη Λαδά Καλέντης 2013 ΙSBN: 978-960-219-295-5 Από 6 ετών
Δαρλάση Αγγελική Με λένε Σύννεφο ή οι άγραφες σελίδες μιας Νεφέλης Εικονογράφος (εξώφυλλο) Πατάκη 2012 ISBN 978-960-16-4444-8 Από 14 ετών
Δαρλάση Αγγελική Οι Ονειροφύλακες κι ο Φάρος των Ονείρων Εικονογράφηση: (εξώφυλλο) Πασχάλης Τσαρούχας Πατάκης 2013 ISBN 978-960-16-4855-2 Από 10 ετών
Δαρλάση Αγγελική Το Παλιόπαιδο Εικονογράφηση: Ίρις Σαμαρτζή Πατάκης 2013 ISBN 978-960-16-5876-6 Για όλες τις ηλικίες
Δενεζάκη Λιάνα Το δάσος που άλλαξε όνομα Εικονογράφηση Λιάνα Δενεζάκη Λιβάνης 2006 ISBN: 960-14-1211-5 Από 4 ετών
Δικαίου Ελένη Τα κοριτσάκια με τα ναυτικά Εικονογράφηση Έλλη Σολωμονίδου Μπαλάνου Πατάκης 2000 ISBN: 978-960-378-811-9 Από 10 ετών
Δικαίου Ελένη Ηλιόπουλος Βαγγέλης Τασάκου Τζέμη Μίλα, μη φοβάσαι Εικονογράφηση Λήδα Βαρβαρούση Χρήστος Ζωϊδης Διατσέντα Παρίση Βάσω Ψαράκη Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου 2008 ISBN 9789608729650 Από 6 ετών
Ηλιόπουλος Βαγγέλης Ο Τριγωνοψαρούλης Εικονογράφηση Λήδα Βαρβαρούση Πατάκης 1997 ISBN: 9606000125 Από 5 ετών
Ηλιόπουλος Βαγγέλης Τριγωνοψαρούλης εναντίον Μεγάλου Καρχαρία Εικονογράφηση Λήδα Βαρβαρούση Πατάκης 2000 ISBN: 9789603785705 Από 5 ετών
Ηλιόπουλος Βαγγέλης Η Έμπνευση μου είπε να σας πω δέκα παραμύθια και μισό Εικονογράφηση Βασιλική Λαμπίτση Πατάκης 2004 ISBN: 9789601612768 Από 5 ετών
Ηλιόπουλος Βαγγέλης Νίκα Βασιλική Delete στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό Εικονογράφηση Ναταλία Καπατσούλια Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου 2011 ISBN: 9789609971331 Από 10 ετών
Θεοχάρη Άννι Ένας ξεχωριστός φίλος Εικονογράφηση: Βίλλυ Καραμπατζιά Λιβάνη 2010 ΙSBN: 978-960-14-2145-2 Από 8 ετών
Κατσέλης Γιώργος Οι πειρατές της Καταστροφικής Εικονογράφηση Πάνος Γιάκας Ψυχογιός 2013 ISBN: 978-618-01-0224-6 Από 6 ετών
Κλιάφα Μαρούλα Άγρια παιχνίδια Κέδρος 2008 ISBN: 978-960-04-3829-1 Από 15 ετών Κουτσοσταμάτη Σάντυ Το μυστικό της μαγικής πυγολαμπίδας Εικονογράφηση Ελένη Τσακμάκη Λιβάνη 2011 ΙSBN:978-960-14-2431-6 Από 7 ετών
Λάττα Γεωργία Η φωνή σου, η δύναμή σου! Εικονογράφος: Αλεξία Λουγιάκη Παρρησία 2013 ISBN: 978-960-696-113-7 Από 4 ετών
Λεμπέσης Γιώργος Ψαρόσουπα 3 – Βρασίδας εναντίον Μπακαλιάρου Εικονογράφηση Θοδωρής Τιμπιλής Ψυχογιός 2014 ISBN :978-618-01-0721-0 Από 6 ετών
Λούφα – Τζοάννου Θεοδώρα Ιβάν και Πρίγκιπας Εικονογράφηση Ευθύμης Δημουλάς Άγκυρα 2011 ISBN 978-960-422-176-9 Από 12 ετών
Μάγος Κώστας Ο βρομογοργοπόδαρος Εικονογράφηση Μαρία Πεπονά Μεταίχμιο 2011 ISBN: 978-960-501-577-0 Από 6 ετών
Μάγος Κώστας Καλωσήρθες Καρακάξα Εικονογράφηση Χριστίνα Γαγγάδη ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ 2009 ISBN: 978-960-471-011-9 Από 6 ετών
Μανδηλαράς Φίλιππος Ποιος φοβάται τα τσακάλια Εικονογράφηση Ναταλία Καπατσούλια Πατάκη 2014 ISBN 978-960-16-5502-4 Από 3 ετών
Μερίκα Λένα SOS Κορίτσι σε κρίση Κέδρος 2012 ISBN: 978-960-04-4307-3 Από 12 ετών
Μερίκα Λένα Τα κορίτσια προτιμούν τους τολμηρούς Κέδρος 2006 ISBN: 960-04-3373-9 Από 12 ετών
Μιχαηλίδου Στέλλα Πολυξένη Εικονογράφηση: Πέρσα Ζαχαριά Παπαδόπουλος 2014 ISBN: 978-960-569-013-7 Από 5 ετών
Μουντάκη Αργυρώ Το κορίτσι του Πέτρου Εικονογράφηση: Πέγκυ Φούρκα Μεταίχμιο 2014 ΙSBN : 978 960 566 526 5 Από 9 ετών
Μπαλινάκου Παναγιώτα Τα παιδιά του Πυργόσπιτου Εικονογράφηση: Σταματούλα Βάγγαλη (μαθήτρια δημοτικού) Χριστάκης 2006 ISBN: 960-7086-38-4 Από 6 ετών
Μπαλινάκου Παναγιώτα Όλοι μαζί Εικονογράφηση: Κατιάννα Μπαλή (μαθήτρια δημοτικού) Μιχάλη Σιδέρη 2007 ISDN 978-968-6684-99-7 Από 6 ετών
Μπαλινάκου Παναγιώτα Το τιρκουάζ καφτάνι Εικονογράφηση: Μαντίνεια Βάγγαλη (μαθήτρια δημοτικού) Χριστάκη 2007 ISDN 978-960-7086-37-2 Από 6 ετών
Μπαμπέτα Ιωάννα Εύκολες ερωτήσεις δύσκολες απαντήσεις Εικονογράφηση Σάντρα Ελευθερίου Ψυχογιός 2014 ISBN: 978-618-01-0815-6 Από 9 ετών
Παπαβενετίου Έρρικα Η Γιασεμή και δυο τρομάρες Εικονογράφηση: Λιάνα Δενεζάκη Λιβάνη 2010 ISBN:978-960-14-2273-2 Από 6 ετών
Παπαθεοδούλου Αντώνης Οι καλοί και οι κακοί πειρατές Εικονογράφηση Ίρις Σαμαρτζή Παπαδόπουλος 2011 ISBN 978-960-484-282-7 Από 4 ετών
Παπαθεοδούλου Αντώνης Οι καλές και οι κακές μάγισσες Εικονογράφηση Ίρις Σαμαρτζή Παπαδόπουλος 2013 ISBN 978-960-569-014-4 Από 4 ετών
Παπαθεοδούλου Αντώνης Οι καλοί και οι κακοί ιππότες Εικονογράφηση: Ίρις Σαμαρτζή Παπαδόπουλος 2012 ISBN: 978-960-484-299-5 Από 4 ετών
Παπαθεοδώρου Βασίλης Το Ημερολόγιο ενός δειλού Καστανιώτης 2014 ISBN: 978-960-03-5835-3 Από 13 ετών
Πατσαρός Κωνσταντίνος Το κουτί Εικονογράφηση: Βασίλης Γρίβας Μεταίχμιο 2014 ISBN 978-960-566-770-2 Από 9 ετών
Πέτροβιτς Ανδρουτσοπούλου Λότη Αμίλητη αγάπη Πατάκης 2014 ISBN: 978-960-16-5503-1 Από 12 ετών
Πούλος Κώστας Σιγά τα αυγά! Εικονογράφηση: Χρήστος Δήμος Μεταίχμιο 2012 ΙSBN 978-960-501-911-2 Από 8 ετών
Πριοβόλου Ελένη Μαζί Εικονογράφος Καλέντης 2013 ISBN: 978-960-219-281-8 Από 10 ετών
Πριοβόλου Ελένη Ο Τρυφεράκανθος Εικονογράφος Κατερίνα Βερούτσου Καλέντης 2013 ISBN: 978-960-219-270-2 Από 6 ετών
Ρασιδάκη Χριστίνα Ξέρω να λέω ΟΧΙ Εικονογράφηση Γ. Ναζλής Πατάκης 2010 ISBN: 9789601625829 Από 5 ετών
Ρουσάκη Μαρία Ο νταής του σχολικού Εικονογράφηση Γιώργος Σγουρός Ψυχογιός 2010 ISBN: 978-960-453-741-9 Από 5 ετών
Σερέφας Σάκης Μήπως είμαι βλάκας; Εικονογράφηση: Σοφία Παπαδοπούλου Μεταίχμιο 2014 ΙSBN 978-960-566-769-6 Από 8 ετών
Σουγιούλ Μπογδάνη Δέσποινα Μια Σοκολάτα για το Νικόλα Εικονογράφηση Σοφία Τουλιάτου Καλειδοσκόπιο 2013 ISBN: 9789604710560 Από 6 ετών
Σταμάτη Σταυρούλα Το ημερολόγιο του Πέτρου Εικονογράφηση Χρήστος Γουσίδης Άθως 2013 ISBN: 9789604951185 Από 10 ετών
Σταμάτη Σταυρούλα Όταν μιλάει η σιωπή Φωτογραφίες Άννα Σταμάτη Άθως 2014 ISBN: 9789604951642 Από 16 ετών
Τσιαμπαλή-Κελεπούρη Χρυσάνθη Ιστορίες για δειλούς και θαρραλέους Εικονογράφηση Νίκη Λεωνίδου Ψυχογιός 2013 ISBN: 978-618-01-0140-9 Από 7 ετών
Φούρκα Πέγκυ Περιπέτεια στο Τσαμπουκαλοχώρι Εικονογράφηση Πέγκυ Φούρκα Ψυχογιός 2015 ISBN: 978-618-01-0670-1 Από 6 ετών
Ψαραύτη Λίτσα Ποτέ, μα ποτέ ξανά... Πατάκης 2014 ISBN: 978-960-16-5506-2 Από 12 ετών
Η λίστα καταρτίστηκε από τα μέλη του Ελληνικού Τμήματος ΙΒΒΥ . Κάθε δημιουργός ή εκδότης πρότεινε τα βιβλία του με δική του ευθύνη. Β
Αλεξάνδρου Γιώτα Οι Νταήδες του Βυθού και ο Ρομπέν των Θαλασσών Εικονογράφηση: Κατερίνα Βερούτσου Susaeta 2011 ISBN: 978-960-502-043-9 Από 5 ετών
Αρτζανίδου Έλενα Δεν έφταιγα εγώ Εικονογράφηση Λιάνα Δενεζάκη Ψυχογιός 2008 ISBN: 978-960-453-331-2 Από 5 ετών
Αρτζανίδου Έλενα Μυστικά και Ψέματα Εικονογράφηση Λιάνα Δενεζάκη Βιβλιόφωνο 2010 ISBN: 978-960-6714-40-5 Από 8 ετών
Αρτζανίδου Έλενα Φίλοι σε ξένο τόπο Εικονογράφηση Λιάνα Δενεζάκη Διάπλαση 2009 ISBN: 978-960-6864-20-9 Από 7 ετών
Αυτζής Μερκούριος Ο Ορφέας και οι νταήδες με τα κίτρινα ποδήματα Εικονογράφηση Λήδα Βαρβαρούση Ψυχογιός 2011 ISBN: 978-960-496-273-0 Από 5 ετών
Γαβράς Μάνος Φιστίκιος ο Αιγινίτης 2 Εικονογράφηση Μαργαρίτα Ζεβελάκη Λιβάνη 2014 ΙSBN: 978-960-14-2894-9 Από 9 ετών
Γκίκα Ελένη Η ζωγραφιά που ταξιδεύει Εικονογράφηση Έφη Λαδά Καλέντης 2013 ΙSBN: 978-960-219-295-5 Από 6 ετών
Δαρλάση Αγγελική Με λένε Σύννεφο ή οι άγραφες σελίδες μιας Νεφέλης Εικονογράφος (εξώφυλλο) Πατάκη 2012 ISBN 978-960-16-4444-8 Από 14 ετών
Δαρλάση Αγγελική Οι Ονειροφύλακες κι ο Φάρος των Ονείρων Εικονογράφηση: (εξώφυλλο) Πασχάλης Τσαρούχας Πατάκης 2013 ISBN 978-960-16-4855-2 Από 10 ετών
Δαρλάση Αγγελική Το Παλιόπαιδο Εικονογράφηση: Ίρις Σαμαρτζή Πατάκης 2013 ISBN 978-960-16-5876-6 Για όλες τις ηλικίες
Δενεζάκη Λιάνα Το δάσος που άλλαξε όνομα Εικονογράφηση Λιάνα Δενεζάκη Λιβάνης 2006 ISBN: 960-14-1211-5 Από 4 ετών
Δικαίου Ελένη Τα κοριτσάκια με τα ναυτικά Εικονογράφηση Έλλη Σολωμονίδου Μπαλάνου Πατάκης 2000 ISBN: 978-960-378-811-9 Από 10 ετών
Δικαίου Ελένη Ηλιόπουλος Βαγγέλης Τασάκου Τζέμη Μίλα, μη φοβάσαι Εικονογράφηση Λήδα Βαρβαρούση Χρήστος Ζωϊδης Διατσέντα Παρίση Βάσω Ψαράκη Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου 2008 ISBN 9789608729650 Από 6 ετών
Ηλιόπουλος Βαγγέλης Ο Τριγωνοψαρούλης Εικονογράφηση Λήδα Βαρβαρούση Πατάκης 1997 ISBN: 9606000125 Από 5 ετών
Ηλιόπουλος Βαγγέλης Τριγωνοψαρούλης εναντίον Μεγάλου Καρχαρία Εικονογράφηση Λήδα Βαρβαρούση Πατάκης 2000 ISBN: 9789603785705 Από 5 ετών
Ηλιόπουλος Βαγγέλης Η Έμπνευση μου είπε να σας πω δέκα παραμύθια και μισό Εικονογράφηση Βασιλική Λαμπίτση Πατάκης 2004 ISBN: 9789601612768 Από 5 ετών
Ηλιόπουλος Βαγγέλης Νίκα Βασιλική Delete στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό Εικονογράφηση Ναταλία Καπατσούλια Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου 2011 ISBN: 9789609971331 Από 10 ετών
Θεοχάρη Άννι Ένας ξεχωριστός φίλος Εικονογράφηση: Βίλλυ Καραμπατζιά Λιβάνη 2010 ΙSBN: 978-960-14-2145-2 Από 8 ετών
Κατσέλης Γιώργος Οι πειρατές της Καταστροφικής Εικονογράφηση Πάνος Γιάκας Ψυχογιός 2013 ISBN: 978-618-01-0224-6 Από 6 ετών
Κλιάφα Μαρούλα Άγρια παιχνίδια Κέδρος 2008 ISBN: 978-960-04-3829-1 Από 15 ετών Κουτσοσταμάτη Σάντυ Το μυστικό της μαγικής πυγολαμπίδας Εικονογράφηση Ελένη Τσακμάκη Λιβάνη 2011 ΙSBN:978-960-14-2431-6 Από 7 ετών
Λάττα Γεωργία Η φωνή σου, η δύναμή σου! Εικονογράφος: Αλεξία Λουγιάκη Παρρησία 2013 ISBN: 978-960-696-113-7 Από 4 ετών
Λεμπέσης Γιώργος Ψαρόσουπα 3 – Βρασίδας εναντίον Μπακαλιάρου Εικονογράφηση Θοδωρής Τιμπιλής Ψυχογιός 2014 ISBN :978-618-01-0721-0 Από 6 ετών
Λούφα – Τζοάννου Θεοδώρα Ιβάν και Πρίγκιπας Εικονογράφηση Ευθύμης Δημουλάς Άγκυρα 2011 ISBN 978-960-422-176-9 Από 12 ετών
Μάγος Κώστας Ο βρομογοργοπόδαρος Εικονογράφηση Μαρία Πεπονά Μεταίχμιο 2011 ISBN: 978-960-501-577-0 Από 6 ετών
Μάγος Κώστας Καλωσήρθες Καρακάξα Εικονογράφηση Χριστίνα Γαγγάδη ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ 2009 ISBN: 978-960-471-011-9 Από 6 ετών
Μανδηλαράς Φίλιππος Ποιος φοβάται τα τσακάλια Εικονογράφηση Ναταλία Καπατσούλια Πατάκη 2014 ISBN 978-960-16-5502-4 Από 3 ετών
Μερίκα Λένα SOS Κορίτσι σε κρίση Κέδρος 2012 ISBN: 978-960-04-4307-3 Από 12 ετών
Μερίκα Λένα Τα κορίτσια προτιμούν τους τολμηρούς Κέδρος 2006 ISBN: 960-04-3373-9 Από 12 ετών
Μιχαηλίδου Στέλλα Πολυξένη Εικονογράφηση: Πέρσα Ζαχαριά Παπαδόπουλος 2014 ISBN: 978-960-569-013-7 Από 5 ετών
Μουντάκη Αργυρώ Το κορίτσι του Πέτρου Εικονογράφηση: Πέγκυ Φούρκα Μεταίχμιο 2014 ΙSBN : 978 960 566 526 5 Από 9 ετών
Μπαλινάκου Παναγιώτα Τα παιδιά του Πυργόσπιτου Εικονογράφηση: Σταματούλα Βάγγαλη (μαθήτρια δημοτικού) Χριστάκης 2006 ISBN: 960-7086-38-4 Από 6 ετών
Μπαλινάκου Παναγιώτα Όλοι μαζί Εικονογράφηση: Κατιάννα Μπαλή (μαθήτρια δημοτικού) Μιχάλη Σιδέρη 2007 ISDN 978-968-6684-99-7 Από 6 ετών
Μπαλινάκου Παναγιώτα Το τιρκουάζ καφτάνι Εικονογράφηση: Μαντίνεια Βάγγαλη (μαθήτρια δημοτικού) Χριστάκη 2007 ISDN 978-960-7086-37-2 Από 6 ετών
Μπαμπέτα Ιωάννα Εύκολες ερωτήσεις δύσκολες απαντήσεις Εικονογράφηση Σάντρα Ελευθερίου Ψυχογιός 2014 ISBN: 978-618-01-0815-6 Από 9 ετών
Παπαβενετίου Έρρικα Η Γιασεμή και δυο τρομάρες Εικονογράφηση: Λιάνα Δενεζάκη Λιβάνη 2010 ISBN:978-960-14-2273-2 Από 6 ετών
Παπαθεοδούλου Αντώνης Οι καλοί και οι κακοί πειρατές Εικονογράφηση Ίρις Σαμαρτζή Παπαδόπουλος 2011 ISBN 978-960-484-282-7 Από 4 ετών
Παπαθεοδούλου Αντώνης Οι καλές και οι κακές μάγισσες Εικονογράφηση Ίρις Σαμαρτζή Παπαδόπουλος 2013 ISBN 978-960-569-014-4 Από 4 ετών
Παπαθεοδούλου Αντώνης Οι καλοί και οι κακοί ιππότες Εικονογράφηση: Ίρις Σαμαρτζή Παπαδόπουλος 2012 ISBN: 978-960-484-299-5 Από 4 ετών
Παπαθεοδώρου Βασίλης Το Ημερολόγιο ενός δειλού Καστανιώτης 2014 ISBN: 978-960-03-5835-3 Από 13 ετών
Πατσαρός Κωνσταντίνος Το κουτί Εικονογράφηση: Βασίλης Γρίβας Μεταίχμιο 2014 ISBN 978-960-566-770-2 Από 9 ετών
Πέτροβιτς Ανδρουτσοπούλου Λότη Αμίλητη αγάπη Πατάκης 2014 ISBN: 978-960-16-5503-1 Από 12 ετών
Πούλος Κώστας Σιγά τα αυγά! Εικονογράφηση: Χρήστος Δήμος Μεταίχμιο 2012 ΙSBN 978-960-501-911-2 Από 8 ετών
Πριοβόλου Ελένη Μαζί Εικονογράφος Καλέντης 2013 ISBN: 978-960-219-281-8 Από 10 ετών
Πριοβόλου Ελένη Ο Τρυφεράκανθος Εικονογράφος Κατερίνα Βερούτσου Καλέντης 2013 ISBN: 978-960-219-270-2 Από 6 ετών
Ρασιδάκη Χριστίνα Ξέρω να λέω ΟΧΙ Εικονογράφηση Γ. Ναζλής Πατάκης 2010 ISBN: 9789601625829 Από 5 ετών
Ρουσάκη Μαρία Ο νταής του σχολικού Εικονογράφηση Γιώργος Σγουρός Ψυχογιός 2010 ISBN: 978-960-453-741-9 Από 5 ετών
Σερέφας Σάκης Μήπως είμαι βλάκας; Εικονογράφηση: Σοφία Παπαδοπούλου Μεταίχμιο 2014 ΙSBN 978-960-566-769-6 Από 8 ετών
Σουγιούλ Μπογδάνη Δέσποινα Μια Σοκολάτα για το Νικόλα Εικονογράφηση Σοφία Τουλιάτου Καλειδοσκόπιο 2013 ISBN: 9789604710560 Από 6 ετών
Σταμάτη Σταυρούλα Το ημερολόγιο του Πέτρου Εικονογράφηση Χρήστος Γουσίδης Άθως 2013 ISBN: 9789604951185 Από 10 ετών
Σταμάτη Σταυρούλα Όταν μιλάει η σιωπή Φωτογραφίες Άννα Σταμάτη Άθως 2014 ISBN: 9789604951642 Από 16 ετών
Τσιαμπαλή-Κελεπούρη Χρυσάνθη Ιστορίες για δειλούς και θαρραλέους Εικονογράφηση Νίκη Λεωνίδου Ψυχογιός 2013 ISBN: 978-618-01-0140-9 Από 7 ετών
Φούρκα Πέγκυ Περιπέτεια στο Τσαμπουκαλοχώρι Εικονογράφηση Πέγκυ Φούρκα Ψυχογιός 2015 ISBN: 978-618-01-0670-1 Από 6 ετών
Ψαραύτη Λίτσα Ποτέ, μα ποτέ ξανά... Πατάκης 2014 ISBN: 978-960-16-5506-2 Από 12 ετών
Η λίστα καταρτίστηκε από τα μέλη του Ελληνικού Τμήματος ΙΒΒΥ . Κάθε δημιουργός ή εκδότης πρότεινε τα βιβλία του με δική του ευθύνη. Β