Πολλές φορές τα παιδιά με Διαταραχή Ελειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ) και Μαθησιακές Δυσκολίες (ΜΔ) δυσκολεύονται να ανακαλέσουν πληροφορίες που έχουν διδαχθεί.Παρακάτω αναφέρουμε διάφορους τρόπους ενίσχυσης της μνήμης των παιδιών με ΔΕΠ-Υ και ΜΔ :
1. Εμπλουτίζουμε και “ζωντανεύουμε” τις εικόνες των πληροφοριών που πρέπει να απομνημονευθούν.
Εμπλουτίζουμε τις εικόνες με υπερβολή, συναίσθημα, δράση, χρώμα: όσο πιο έντονες τόσο πιο εύκολη γίνεται η απομνημόνευσή τους.Όσον αφορά την διδασκαλία της ορθογραφίας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την “εικονογραφική μέθοδο”
2. Ενημερώνουμε το μαθητή ότι πρόκειται να του δώσουμε πολύ σημαντικές πληροφορίες.
Του τονίζουμε τι πρέπει να προσέξει με εντολές ή μαρκαδόρους, post-it κτλ.
3. Χρησιμοποιούμε ευρηματικά ακρωνύμια ή ακροστιχίδες που αποτελούν μνημονικούς κανόνες.
Ένα από τα πιο γνωστά είναι φτιαγμένο από τα ονόματα των ιδρυτών της Φιλικής Εταιρείας (Εμμανουήλ Ξάνθο, Νικόλαο Σκουφά, Αθανάσιο Τσακάλωφ): "Ξανθό Τσακάλι με Σκούφο στο κεφάλι".
4. Προσαρμόζουμε τη διδασκαλία στα ενδιαφέροντα και τις εμπειρίες του μαθητή.
Του θυμίζουμε τραγούδια σχετικά με το μάθημα ή εφευρίσκουμε τραγούδια , χρησιμοποιούμε βόλους ή παιχνίδια που του αρέσουν για να του περιγράψουμε τις μαθηματικές έννοιες και πράξεις ή προβλήματα.
5. Ενισχύουμε όσες περισσότερες αισθήσεις μπορούμε.
Εάν μαθαίνει τα γράμματα ή ορθογραφία του δίνουμε απτικά ερεθίσματα: γράφει με το δάχτυλο σε άμμο, σε αφρό, ακολουθεί γραμμές και φτιάχνει γράμματα σχηματικά με διαφορετικά υλικά όπως πλαστελίνη κτλ.
6. Δραματοποιούμε και Δραστηριοποιούμαστε.
Κάνουμε παιχνίδια ρόλων με τις εξιστορήσεις που το δυσκολεύουν στο μάθημα της ιστορίας, των θρησκευτικών πχ. κρεμούμε καρτέλα που γράφει “Θεοί του Ολύμπου" στην πόρτα του δωματίου του και μοιράζουμε τους ρόλους, φτιάχνουμε το σκηνικό και δραματοποιούμε κάνοντας ερωτήσεις και αναφέροντας πληροφορίες.
7. Κάνουμε χρήση ρυθμού και μελωδίας για να διδάξουμε σειρές και αλληλουχίες.
Βοηθούμε την απομνημόνευση οποιασδήποτε λίστας (νομοί, προπαίδεια κλπ) χρησιμοποιώντας ρυθμό ή ακόμα και ποιήματα.
8.Χιούμορ!
Όταν μαθαίνουμε άγνωστες λέξεις απλώς τις συσχετίζουμε με κάτι αστείο, ένα σκηνικό, μία άλλη λέξη, μία εμπειρία.
9. Συνεργαζόμαστε με το δάσκαλο.
Βρίσκουμε τι από όλα βοηθά το παιδί και ζητούμε από τον δάσκαλο να κάνει χρήση των συγκεκριμένων κανόνων μνήμης που βλέπουμε ότι βοηθούν Συζητάμε μαζί του.
10. Στο τέλος του μαθήματος ζητούμε από το παιδί να αναφέρει αυτά που θυμάται.
Ζητούμε να το κάνει όσο πιο γρήγορα μπορεί!
11.Παρατήρηση.
Παρατηρούμε το μαθητή, προσέχουμε ποιες τεχνικές μνήμης χρησιμοποιεί ήδη το παιδί και τις ενισχύουμε.Επεκτείνουμε τα κόλπα που βοηθούν το μαθητή όπου επιτρέπεται.
Κιρκινέζη Γαλήνη
1. Εμπλουτίζουμε και “ζωντανεύουμε” τις εικόνες των πληροφοριών που πρέπει να απομνημονευθούν.
Εμπλουτίζουμε τις εικόνες με υπερβολή, συναίσθημα, δράση, χρώμα: όσο πιο έντονες τόσο πιο εύκολη γίνεται η απομνημόνευσή τους.Όσον αφορά την διδασκαλία της ορθογραφίας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την “εικονογραφική μέθοδο”
2. Ενημερώνουμε το μαθητή ότι πρόκειται να του δώσουμε πολύ σημαντικές πληροφορίες.
Του τονίζουμε τι πρέπει να προσέξει με εντολές ή μαρκαδόρους, post-it κτλ.
3. Χρησιμοποιούμε ευρηματικά ακρωνύμια ή ακροστιχίδες που αποτελούν μνημονικούς κανόνες.
Ένα από τα πιο γνωστά είναι φτιαγμένο από τα ονόματα των ιδρυτών της Φιλικής Εταιρείας (Εμμανουήλ Ξάνθο, Νικόλαο Σκουφά, Αθανάσιο Τσακάλωφ): "Ξανθό Τσακάλι με Σκούφο στο κεφάλι".
4. Προσαρμόζουμε τη διδασκαλία στα ενδιαφέροντα και τις εμπειρίες του μαθητή.
Του θυμίζουμε τραγούδια σχετικά με το μάθημα ή εφευρίσκουμε τραγούδια , χρησιμοποιούμε βόλους ή παιχνίδια που του αρέσουν για να του περιγράψουμε τις μαθηματικές έννοιες και πράξεις ή προβλήματα.
5. Ενισχύουμε όσες περισσότερες αισθήσεις μπορούμε.
Εάν μαθαίνει τα γράμματα ή ορθογραφία του δίνουμε απτικά ερεθίσματα: γράφει με το δάχτυλο σε άμμο, σε αφρό, ακολουθεί γραμμές και φτιάχνει γράμματα σχηματικά με διαφορετικά υλικά όπως πλαστελίνη κτλ.
6. Δραματοποιούμε και Δραστηριοποιούμαστε.
Κάνουμε παιχνίδια ρόλων με τις εξιστορήσεις που το δυσκολεύουν στο μάθημα της ιστορίας, των θρησκευτικών πχ. κρεμούμε καρτέλα που γράφει “Θεοί του Ολύμπου" στην πόρτα του δωματίου του και μοιράζουμε τους ρόλους, φτιάχνουμε το σκηνικό και δραματοποιούμε κάνοντας ερωτήσεις και αναφέροντας πληροφορίες.
7. Κάνουμε χρήση ρυθμού και μελωδίας για να διδάξουμε σειρές και αλληλουχίες.
Βοηθούμε την απομνημόνευση οποιασδήποτε λίστας (νομοί, προπαίδεια κλπ) χρησιμοποιώντας ρυθμό ή ακόμα και ποιήματα.
8.Χιούμορ!
Όταν μαθαίνουμε άγνωστες λέξεις απλώς τις συσχετίζουμε με κάτι αστείο, ένα σκηνικό, μία άλλη λέξη, μία εμπειρία.
9. Συνεργαζόμαστε με το δάσκαλο.
Βρίσκουμε τι από όλα βοηθά το παιδί και ζητούμε από τον δάσκαλο να κάνει χρήση των συγκεκριμένων κανόνων μνήμης που βλέπουμε ότι βοηθούν Συζητάμε μαζί του.
10. Στο τέλος του μαθήματος ζητούμε από το παιδί να αναφέρει αυτά που θυμάται.
Ζητούμε να το κάνει όσο πιο γρήγορα μπορεί!
11.Παρατήρηση.
Παρατηρούμε το μαθητή, προσέχουμε ποιες τεχνικές μνήμης χρησιμοποιεί ήδη το παιδί και τις ενισχύουμε.Επεκτείνουμε τα κόλπα που βοηθούν το μαθητή όπου επιτρέπεται.
Κιρκινέζη Γαλήνη
Τι είναι το Τμήμα Ένταξης (ΤΕ)
Το Τμήμα Ένταξης (ΤΕ) είναι εξειδικευμένη εκπαιδευτική δομή υποστήριξης για τους μαθητές και τις μαθήτριες με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή και αναπηρία που φοιτούν στις σχολικές μονάδες και εμπίπτουν στις κατηγορίες που αναφέρονται στο Ν. 3699/2008, άρθρο 3, παρ. 1, 2, 3.
Σκοπός του Τ.Ε. είναι η πλήρης ένταξη των μαθητών/τριών στο σχολικό περιβάλλον μέσω ειδικών εκπαιδευτικών παρεμβάσεων και προγραμμάτων.
Στο Τ.Ε. δεν υποστηρίζονται μαθητές με χαμηλή σχολική επίδοση η οποία οφείλεται σε άλλους παράγοντες όπως οι γλωσσικές ή πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, καθώς δεν εντάσσονται στην κατηγορία των ατόμων με αναπηρία ή/και Ε.Ε.Α.
Οι μαθητές που πρόκειται να υποστηριχθούν στα Τ.Ε. θα πρέπει να διαθέτουν :
1. αντίγραφο από το πρακτικό παιδαγωγικής συνεδρίας στο οποίο να αναφέρονται από τον εκπαιδευτικό του τμήματος οι λόγοι που κρίνεται απαραίτητο ο μαθητής να υποστηριχθεί από τον εκπαιδευτικό Ε.Α.Ε.
2. το Βραχυχρόνιο Πρόγραμμα Παρέμβασης (ΒΠΠ) που έχει εφαρμοστεί για το συγκεκριμένο μαθητή για ελάχιστο χρονικό διάστημα δύο μηνών και τα αποτελέσματά του
Απαραίτητη προϋπόθεση σε όλες τις παραπάνω περιπτώσει είναι η συμπλήρωση υπεύθυνης δήλωσης του γονέα ότι επιθυμεί την αξιολόγηση και την υποστήριξη του παιδιού του από τον εκπαιδευτικό Ε.Α.Ε στο Τ.Ε.
Σημειώνουμε ότι η προστασία των προσωπικών στοιχείων των μαθητών πέραν της επιστημονικής δεοντολογίας είναι νομικά προβλεπόμενη. Έτσι, το σύνολο των εγγράφων που αφορούν τους μαθητές και περιλαμβάνουν προσωπικά στοιχεία (διαγνωστικές εκθέσεις, αξιολογήσεις από ΚΕΣΥ -πρώην ΚΕΔΔΥ- κ.λπ.) φυλάσσονται στο εμπιστευτικό αρχείο του σχολείου και διεκπεραιώνονται αποκλειστικά από το διευθυντή και μέσω του εμπιστευτικού πρωτοκόλλου αλληλογραφίας.
Λειτουργία του Τμήματος Ένταξης - Ωρολόγιο πρόγραμμα
Το Τ.Ε. είναι ενταγμένο στο πλαίσιο λειτουργίας του γενικού σχολείου. Λειτουργεί εντός του σχολικού ωραρίου και δέχεται μαθητές/τριες απ΄ όλες τις τάξεις εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις . Οι μαθητές και οι μαθήτριες ακολουθούν το Ωρολόγιο Πρόγραμμα της τάξης τους και παραμένουν σε αυτή, συμμετέχοντας σε όλες τις διδακτικές και παιδαγωγικές δραστηριότητες. Από τον /την εκπαιδευτικό του ΤΕ υποστηρίζονται για καθορισμένο αριθμό ωρών εβδομαδιαίως, σύμφωνα με πρόγραμμα που έχει δοθεί στους μαθητές και στον εκπαιδευτικό της τάξης.
Το Εβδομαδιαίο Ωρολόγιο Πρόγραμμα του Τμήματος Ένταξης σχεδιάζεται λαμβάνοντας υπ’ όψη:
τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών το ωράριο των εκπαιδευτικών ΕΑΕ,
το πλήθος μαθητών του τμήματος,την αποφυγή της συστηματικής απουσίας των μαθητών από την τάξη φοίτησης.
Ο/Η εκπαιδευτικός του Τ.Ε. προτείνει δώδεκα (12) το μέγιστο από τους μαθητές/τριες με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες για υποστήριξη στο Τ.Ε. του σχολείου.
Τα κριτήρια για την επιλογή του αποτελούν η σοβαρότητα των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών που ο/η μαθητής/τρια παρουσιάζει, η ανάγκη του/της για εξειδικευμένη εκπαιδευτική υποστήριξη, η ηλικία, η τάξη στην οποία φοιτά, αλλά και ο συνολικός αριθμός μαθητών/τριών που έχει τη δυνατότητα να υποστηρίξει αποτελεσματικά ο ίδιος ο/η εκπαιδευτικός. Επίσης, τα προαναφερόμενα κριτήρια καθώς και στοιχεία της αρχικής και ενδιάμεσης αξιολόγησης των μαθητών είναι δυνατό να επιφέρουν αλλαγές στο πρόγραμμα του ΤΕ κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.
Οι εκπαιδευτικοί των Τμημάτων Ένταξης (σύμφωνα με την Υπ. Απ. αρ. 27922/Γ6, ΦΕΚ 449/08-03-2007 και Υπ. Απ. αρ. 66082/Δ3 ΦΕΚ 2585/2018) είναι εξειδικευμένοι ώστε να εφαρμόζουν ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα παρέμβασης με στόχο τη σταδιακή ένταξη των μαθητών. Μεταξύ άλλων, μπορούν να:
Αγαπητοί γονείς και κηδεμόνες,
Η φοίτηση του παιδιού στο Τμήμα Ένταξης είναι ένα εξειδικευμένο και στοχευμένο μέτρο για την υποστήριξη του στις εντοπισμένες δυσκολίες που έχει (ανάγνωση, γραφή, μαθηματική σκέψη κ.λ.π.) με στόχο τη βελτίωση ή και την αποκατάστασή τους. Επιπλέον, σημαντικό κομμάτι της εργασίας στο ΤΕ είναι η καλλιέργεια της θετικής αυτοεικόνας και του αυτοσυναισθήματος του μαθητή/τριας .
Για το λόγο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντική η επικοινωνία και η συνεργασία με τους γονείς/κηδεμόνες του κάθε μαθητή/τριας με αμοιβαία κατανόηση, εμπιστοσύνη και ειλικρίνεια.
Στο επικοινωνιακό αυτό πλαίσιο και γνωρίζοντας την ευθύνη και το ρόλο εκπαιδευτικών και γονέων, είμαστε στη διάθεσή σας για κάθε διευκρίνιση, πληροφορία, συμβουλευτική και υποστήριξη σε θέματα μάθησης και συμπεριφοράς.
Η εκπαιδευτικός του ΤΕ
Κυριάκη Σπυριδούλα
Ειδική παιδαγωγός- MSc Ειδικής Αγωγής
Το Τμήμα Ένταξης (ΤΕ) είναι εξειδικευμένη εκπαιδευτική δομή υποστήριξης για τους μαθητές και τις μαθήτριες με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή και αναπηρία που φοιτούν στις σχολικές μονάδες και εμπίπτουν στις κατηγορίες που αναφέρονται στο Ν. 3699/2008, άρθρο 3, παρ. 1, 2, 3.
Σκοπός του Τ.Ε. είναι η πλήρης ένταξη των μαθητών/τριών στο σχολικό περιβάλλον μέσω ειδικών εκπαιδευτικών παρεμβάσεων και προγραμμάτων.
Στο Τ.Ε. δεν υποστηρίζονται μαθητές με χαμηλή σχολική επίδοση η οποία οφείλεται σε άλλους παράγοντες όπως οι γλωσσικές ή πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, καθώς δεν εντάσσονται στην κατηγορία των ατόμων με αναπηρία ή/και Ε.Ε.Α.
Οι μαθητές που πρόκειται να υποστηριχθούν στα Τ.Ε. θα πρέπει να διαθέτουν :
- Γνωμάτευση από το ΚΕΣΥ ή άλλο δημόσιο πιστοποιημένο φορέα
1. αντίγραφο από το πρακτικό παιδαγωγικής συνεδρίας στο οποίο να αναφέρονται από τον εκπαιδευτικό του τμήματος οι λόγοι που κρίνεται απαραίτητο ο μαθητής να υποστηριχθεί από τον εκπαιδευτικό Ε.Α.Ε.
2. το Βραχυχρόνιο Πρόγραμμα Παρέμβασης (ΒΠΠ) που έχει εφαρμοστεί για το συγκεκριμένο μαθητή για ελάχιστο χρονικό διάστημα δύο μηνών και τα αποτελέσματά του
Απαραίτητη προϋπόθεση σε όλες τις παραπάνω περιπτώσει είναι η συμπλήρωση υπεύθυνης δήλωσης του γονέα ότι επιθυμεί την αξιολόγηση και την υποστήριξη του παιδιού του από τον εκπαιδευτικό Ε.Α.Ε στο Τ.Ε.
Σημειώνουμε ότι η προστασία των προσωπικών στοιχείων των μαθητών πέραν της επιστημονικής δεοντολογίας είναι νομικά προβλεπόμενη. Έτσι, το σύνολο των εγγράφων που αφορούν τους μαθητές και περιλαμβάνουν προσωπικά στοιχεία (διαγνωστικές εκθέσεις, αξιολογήσεις από ΚΕΣΥ -πρώην ΚΕΔΔΥ- κ.λπ.) φυλάσσονται στο εμπιστευτικό αρχείο του σχολείου και διεκπεραιώνονται αποκλειστικά από το διευθυντή και μέσω του εμπιστευτικού πρωτοκόλλου αλληλογραφίας.
Λειτουργία του Τμήματος Ένταξης - Ωρολόγιο πρόγραμμα
Το Τ.Ε. είναι ενταγμένο στο πλαίσιο λειτουργίας του γενικού σχολείου. Λειτουργεί εντός του σχολικού ωραρίου και δέχεται μαθητές/τριες απ΄ όλες τις τάξεις εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις . Οι μαθητές και οι μαθήτριες ακολουθούν το Ωρολόγιο Πρόγραμμα της τάξης τους και παραμένουν σε αυτή, συμμετέχοντας σε όλες τις διδακτικές και παιδαγωγικές δραστηριότητες. Από τον /την εκπαιδευτικό του ΤΕ υποστηρίζονται για καθορισμένο αριθμό ωρών εβδομαδιαίως, σύμφωνα με πρόγραμμα που έχει δοθεί στους μαθητές και στον εκπαιδευτικό της τάξης.
Το Εβδομαδιαίο Ωρολόγιο Πρόγραμμα του Τμήματος Ένταξης σχεδιάζεται λαμβάνοντας υπ’ όψη:
τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών το ωράριο των εκπαιδευτικών ΕΑΕ,
το πλήθος μαθητών του τμήματος,την αποφυγή της συστηματικής απουσίας των μαθητών από την τάξη φοίτησης.
Ο/Η εκπαιδευτικός του Τ.Ε. προτείνει δώδεκα (12) το μέγιστο από τους μαθητές/τριες με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες για υποστήριξη στο Τ.Ε. του σχολείου.
Τα κριτήρια για την επιλογή του αποτελούν η σοβαρότητα των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών που ο/η μαθητής/τρια παρουσιάζει, η ανάγκη του/της για εξειδικευμένη εκπαιδευτική υποστήριξη, η ηλικία, η τάξη στην οποία φοιτά, αλλά και ο συνολικός αριθμός μαθητών/τριών που έχει τη δυνατότητα να υποστηρίξει αποτελεσματικά ο ίδιος ο/η εκπαιδευτικός. Επίσης, τα προαναφερόμενα κριτήρια καθώς και στοιχεία της αρχικής και ενδιάμεσης αξιολόγησης των μαθητών είναι δυνατό να επιφέρουν αλλαγές στο πρόγραμμα του ΤΕ κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.
Οι εκπαιδευτικοί των Τμημάτων Ένταξης (σύμφωνα με την Υπ. Απ. αρ. 27922/Γ6, ΦΕΚ 449/08-03-2007 και Υπ. Απ. αρ. 66082/Δ3 ΦΕΚ 2585/2018) είναι εξειδικευμένοι ώστε να εφαρμόζουν ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα παρέμβασης με στόχο τη σταδιακή ένταξη των μαθητών. Μεταξύ άλλων, μπορούν να:
- Αξιολογούν, έπειτα από πρόταση του Συλλόγου Διδασκόντων και των υπεύθυνων εκπαιδευτικών των τάξεων, τους/τις μαθητές/τριες προς διερεύνηση των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών τους.
- Ενημερώνουν, σε συνεργασία με τον/την Διευθυντή/ντρια της σχολικής μονάδας, τους γονείς και κηδεμόνες των μαθητών/τριών σχετικά με τις απαραίτητες διαδικασίες για διάγνωση των μαθητών από αρμόδιους φορείς (Κ.Ε.Σ.Υ., Ι.Π.Κ.) και φοίτηση στο Τ.Ε. του σχολείου.
- Συνεργάζονται στενά με τον/την εκπαιδευτικό γενικής τάξης, ώστε να συνδέεται το κοινό και το εξειδικευμένο πρόγραμμα ως προς το περιεχόμενό του και τον τρόπο υλοποίησής του.
- Ενισχύουν την ολόπλευρη προσαρμογή των παιδιών στο κοινό σχολικό περιβάλλον, μέσα από τη δημιουργία ομάδων εργασίας, παιχνιδιών και άλλων δραστηριοτήτων της σχολικής ζωής και πράξης.
Αγαπητοί γονείς και κηδεμόνες,
Η φοίτηση του παιδιού στο Τμήμα Ένταξης είναι ένα εξειδικευμένο και στοχευμένο μέτρο για την υποστήριξη του στις εντοπισμένες δυσκολίες που έχει (ανάγνωση, γραφή, μαθηματική σκέψη κ.λ.π.) με στόχο τη βελτίωση ή και την αποκατάστασή τους. Επιπλέον, σημαντικό κομμάτι της εργασίας στο ΤΕ είναι η καλλιέργεια της θετικής αυτοεικόνας και του αυτοσυναισθήματος του μαθητή/τριας .
Για το λόγο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντική η επικοινωνία και η συνεργασία με τους γονείς/κηδεμόνες του κάθε μαθητή/τριας με αμοιβαία κατανόηση, εμπιστοσύνη και ειλικρίνεια.
Στο επικοινωνιακό αυτό πλαίσιο και γνωρίζοντας την ευθύνη και το ρόλο εκπαιδευτικών και γονέων, είμαστε στη διάθεσή σας για κάθε διευκρίνιση, πληροφορία, συμβουλευτική και υποστήριξη σε θέματα μάθησης και συμπεριφοράς.
Η εκπαιδευτικός του ΤΕ
Κυριάκη Σπυριδούλα
Ειδική παιδαγωγός- MSc Ειδικής Αγωγής
